مقدمه
این نوشته زیرعنوان یک پرسش با این امید تهیه شده است تا کمکی باشد برای آنعده جوانان عزیز ما که مي خواهند با شناخت بیشتر ازرشته های مسلکی مورد نیاز کشور، آینده مسلکی خویشرا آگاهانه انتخاب نمایند. همچنان امید آن مي رود تا با ازدیاد شناخت جوانان از اهمیت مسلکی طب وترنری در افغانستان از شمولیت اتفاقی، سهمیه بندي های غیر معقول و ورود اجباري دانشجویان به دانشکده هاي وترنری کشور در آینده جلوگیری شود. زیرا، در کنار سایر عوارض، موضوع شمولیت اتفاقی دانشجویان وترنری یکی ازجمله عوامل اصلی تداوم عقب ماندگی رشته وترنری در افغانستان به شمار می رود. درضمن آنعده عزیزانی که طورآگاهانه اقبال ادامه تحصیل در رشته طب وترنری را مي یابند، امید است معلومات زیر این عنوان ایشان را کمک کند تا در زمان تحصیل مفردات درسی فراگیراین رشته پرمحتوا را همراه با معیارهای اساسی مسلکی آن طور آگاهانه دنبال نمایند. تا روزی حضور افراد مسلکی توانمند با روحیه عالی، پندار کنونی جامعه نسبت به این رشته را تغییر دهد و بدین گونه جایگاه شایسته طب وترنری درکشورما نیزتثبیت شود.
____________________________________
وترنری چیست ؟
دانش وترنری یکی ازکهن رشته هاي علمی است، که نکتۀ اوج شعورانسانی را به نمایش مي گذارد. واژه وترنری / Veterinary به شکل اسم خاص به رشته مسلکي طب حیوانی اختصاص یافته است. منشاءاصلی واژه وترنری معلوم نیست، اما درتعدادی از منابع آنرا به زبان لاتینی وبرخی هاهم
به زبان انگلیسی ارتباط داده اند.
ریشه لاتینی وترنری با واژه Vetus بامنشاء لغت "Inveterate" به معني دیرینه / Old ارتباط
دارد. با گذشت زمان از "Vetus" واژه
" Veteran" که درلاتین به معني کهنه سرباز و یا مرد کارآزموده را افاده میکند، ایجاد شد است. چنانچه در زبان انگلیسی نیز این واژه به
عین مفهوم استفاده مي شود.
همچنان، درلاتین "Wet- in Veterina" به معنی گاو "Cattle" نیز آمده که ممکن از این دو برداشت واژه Veterinary به میان آمده باشد.
احتمال انگلیسی بودن واژه وترنری درآن است که درزبان انگلیسی قدیمی کلمه"Vet" به فعل معاینه کردن و"Vetting" به معنی بررسی ویا آزمایش استفاده مي شد. چنانکه درگذشته این واژه طورمشخص برای اسب درحال معاینه استفاده مي شده است. درعین حال برای شخصی که اسب را معاینه مي کرده است، کلمه يVeterinarian به شکل اسم فاعلی استفاده مي شده است .رفته رفته واژه Veterinary به شکل اسم خاص به طب حیوانات اختصاص یافته وچنانکه حالا به عوض اسم فاعل یا داکتر وترنری / معالج حیوان Veterinarian / تنها کلمه Vet کاربرد بیشتر دارد.
همچنان، درلاتین "Wet- in Veterina" به معنی گاو "Cattle" نیز آمده که ممکن از این دو برداشت واژه Veterinary به میان آمده باشد.
احتمال انگلیسی بودن واژه وترنری درآن است که درزبان انگلیسی قدیمی کلمه"Vet" به فعل معاینه کردن و"Vetting" به معنی بررسی ویا آزمایش استفاده مي شد. چنانکه درگذشته این واژه طورمشخص برای اسب درحال معاینه استفاده مي شده است. درعین حال برای شخصی که اسب را معاینه مي کرده است، کلمه يVeterinarian به شکل اسم فاعلی استفاده مي شده است .رفته رفته واژه Veterinary به شکل اسم خاص به طب حیوانات اختصاص یافته وچنانکه حالا به عوض اسم فاعل یا داکتر وترنری / معالج حیوان Veterinarian / تنها کلمه Vet کاربرد بیشتر دارد.
سطح شناخت طب وترنری درافغانستان
درکشورما یافتن پاسخ به پرسشها درمورد طب وترنری هنوز ذهن خیلی ها را مشغول میکند. بیشتر ازهمه آنعده از جوانان عزیزي که در آستانه امتحان کانکور و ورود به موسسات تحصیلات عالی قرار میگیرند.
تا هنوزخیلی هستند جوانانی که هرساله درجدول کانکور با انتخاب رشته ي نا آشنا زیرنام « پوهنځی علوم وترنری..» روبرومی شوند. برخی ازعزیزانی هم که با مفهوم این واژه آشنا اند، ممکن هرگزدرمورد موقف علوم وترنری درساختار اقتصادی، صحی و اجتماعی جامعه خویش چیزی درحد استدلال نمی دانند.
این که چراجوانان حتی گاهی
تا زمان امتحان کانکور درمورد رشته طب وترنری معلومات ندارد، ایشان هرگز ملامت نیستند. زیرا باوجود آنکه نخبگان در وزرات معارف بخوبی آگاه اند که افغانستان کشوری با اقتصاد وابسته به کشاورزی ومالداری است، ودرکنارنیاز به سایر رشته های مسلکی، طب وترنری ازاساسی ترین
های این کشور به حساب می آید. ازسوی دیگر، باآنکه هرازچند سال نصاب تعلیمی مکاتب کشور بازنگری و زیر و رو می شود، اما قرارمعلوم هیچگاه حرف یا مطلبی درجهت معرفی
این رشته عالی ویا حتی چیزی زیرنام اهمیت صحت از دید خطرات ناشی از امراض حیوانی
برای انسانها، درهیچ بخش از برنامه های تعلیمی مکاتب و حتی اطلاعات عمومی کشور ما نه از گذشته وجود داشته ونه هم هنوزکه سال 1390خورشیدی (2012 میلادی) است، به
چشم می خورد.
با این حال خیلی هستند آنعده هموطنان ما که درمورد اهمیت طب وترنری آگاهی ندارند، وهم ازنقش این رشته پرمحتوا درحفظ سلامت خویش کمترین معلومات را دارند. عزیزانی هم که شاید با نام این رشته آشنا اند، متأسفانه هنوز تداوی حیوان وعلوم مربوط به آنرا یک عمل نه چندان
معمول می دانند و گاهی خیلی ها محتوای دانش وحتی اول وآخر رشته وترنری را تنها درحد پوشیدن لباس کاروکفش ساق بلند وکار درفارم حیوانات می
پندارند و بس. درحالی که پهناي دانش مسلکی و شعبات طب وترنری آنقدر پرمحتوا و بزرگ است، که حتی دانستن مفهوم هریک ازبخش هاي مختلف آن خود دانش بیشتر نیاز دارد.
درخیلی موارد ازقلم انداختن و درحاشیه قرار دادن این رشته در افغانستان، باعث شده است تا خیلی ازجوانان ما غافل از اهمیت و ویژگی های دانش وترنری در زندگی شان، درزمان تعین سرنوشت مسلکی خویش به
انتخاب این رشته عالی منحیث انتخاب نخست دل خوش نمی کنند.
این مورد با سایرمشکلات ومعضلات همه باعث آن شده استکه طب وترنری تا هنوزنتوانسته جایگاه شایسته اش را درافغانستان باز یابد.
این درحالیست که نسبت به هربخش مسلکی دیگر نیازبه دانش فراگیر رشته وترنری درافغانستان بیشتراست. زیرا نزدیک به کل مخاطبان این رشته بطور تمام وقت بشکل مستقیم و یا غیر مستقیم با حیوانات و محصولات حیوانی سرو کاردارند.
مخاطب طب وترنری کی ها اند؟
امروزه فهم و شناخت انسان از دنیاي پیرامون آن به بلند ترین سطح ممکن "تا این زمان" رسیده است. برمبنای پنداشت از پیشبرد حیات با حفظ حق مالکیت انسان بر زمین، انسانِ پیشقدم همشه قوۀ فکری اش را در مسیر فراهم نمودن تسهیلات زندگی بهتر برای خود به کار گرفته است. دراین میان، طب وترنری تنها گزینه اي است که بازدهی دانش انسانی را به شکل بهینه وعملی آن درخدمت سایرمخلوقات زمین قرار مي دهد.
وترنری یکی از پیشتاز ترین بخش هاي علمی است، که قدرت بی مثال خلاقیت فکری انسان را با بیان نهایت لطافت، مهربانی و بدون کاستی درخدمت سایر مخلوقات زمین قرار داده است. هرچند که مفاد مادی ومعنوی به کارگیری دانش بشر در بخش رشته رو به رشد وترنری در نهایت مال خود انسان است.
با این همه درکشورما«افغانستان» تاهنوز زمانی که درمورد طبابت حیوانی سخن مي زنیم، برداشت عموم از رشتۀ نا شناخته درحد توان پرداختن به معالجه حیوان بیمار و کم بها را دربر مي گیرد. تاجايي که گاهی حتی بزرگترین متخصصین صحت عامه نیز ازجایگاه کلیدی دانش طبابت حیواني در بخش صحت عامه و نقش راه گشایي این رشته درشناخت بشر از رازهاي هستي، چیزی هاي کمتر مي داند. درهمه حال، حرف اخیر برمي گردد به آنکه: درکشورما پهناي دانش، به ویژه در بخش طبابت، تا هنوز فراگیر نشده است.
عزیزانی که کم وبیش درمورد بخشي ازخطرهای ناشی ازامراض مختلف حیوانی برای انسان ها آگاه اند. درخیلی موارد تصورمی کنند که خطر ابتلا به امراض مشترک میان انسان وحیوان بیشتر ویژه افرادی است که با حیوانات تماس دارند و طب شهری با موارد امراض حیوانی کمتر سرو کار دارد. یا اصلآ بیماری های مشترک مختص جوامع روستایی مِي باشد.
به این دلیل خیلی اتفاق مي افتد که درشهرها افرادی سالیان متمادی به امراض ناشی ازعوامل بیماریهاي حیوانات مختلف مبتلا اند. اما تشخیص وتداوی آن همیشه ازچشم اطبای ما در داخل کشور پوشیده می ماند. زیرا، درتمام موارد دست و گریبان بودن روز افزون شهرنشینان افغان امراض حیوانی و جدیت خطر ابتلا به امراض حیوانی در شهرها در خیلی موارد ندید گرفته می شود.
اماعزیزانی که تا حال اینگونه می اندیشند، بهتر است، دو باره دراین مورد فکر کنند.
زیرا، هرچند که تا حال درکشورما درخیلی موارد آمار دقیق دردسترس نیست. اماحقیقت تماس وتهدید خطرهای ناشی از امراض حیوانی درشهرهای افغانستان برهمگان روشن است. بویژه ده ها بیماری کشنده وکاملآ مشترک میان حیوان وانسان که همیشه وبیشتر ازهرکجا حیات ساکنان شهرها را به خطر مواجه ساخته است.
همچنان که مقاومت بدن شهرنشینان دربرابر ابتلا به خیلی از امراض میکروبی مشترک حیوانی بیشترناتوان است. ازسوی دیگر، مواجه شدن ساکنان شهرها با گونه های مختلف بیماری های مشترک حیوانی نسبت به آلوده ترین محلات روستا ها بیشتراست.
هم اکنون درپی کم توجهی حکومت در امر مهار خیلی از امراض حیوانی درکشور، و دراثر بی اهمیت دانستن خطر امراض مشترک برای انسان ها، هر روز شاهد سرازیر شدن آزادانه و تراکم بی رویه گونه های مختلف حیوانات و محصولات حیوانی مملو با عوامل بیماری های مشترک درشهرها هستیم. حالا چه این حیوانات ومحصولات آلوده به امراض از روستاهاي کشورما و یا کشورهاي همسایه وارد محدوده زندگی و یا زنجیرۀ غذایی ما می شوند. نکته مهم این است که این روند همچنان با نهایت بی توجهی ادامه دارد.
با توجه به دلایل فوق درحال حاضربد ترازهرکجا درکشور، این شهرهای ما است که به ایستگاه های اخیرحیوانات مبتلا به عوامل امراض گوناگون و محصولات حیوانی آلوده آنها تبدیل شده اند. اینکه ازسالیان متمادی هزاران سگ وگربه نیمه وحشی ناقلین کشنده ترین عوامل مرضی برای انسان، درچهار اطراف محیط زندگی و زنجیرۀ غذایی ما موجود اند، باشد به حساب افتخارات شهرداری ها و یا هم وزارت صحت عامه کشور.
بحث خطرهای صحی ناشی ازامراض حیوانی آنقدرها هم ساده نیست، که عزیزان دربخش صحت عامه آنرا ناچیز می پندارند، زیراشناخت موارد بنیادی این چالشهای نهایت مهم صحی تنها درتوان فهم دانش رشته عالی طب وترنری است. اما بدبختانه درکشورما کم توجهی دربخش طب حیوانی خود مزید برعلت بوده است. گواه این ادعا موجودت روز افزون نابسامانی های بهداشتي موجود در سراسرکشور است، که بخش عمدۀ آن مستقیمآ نبود توجه اساسی به انکشاف خدمات طب وترنری پاسخگو را شامل می شود.
بگونه مثال: همه شاهد هستیم که همه روزه برمبنای نیاز تغذیوی و یاهم سالیانه درمجال بجا آوردن مراسم مذهبی، خون صدها هزارحیوان مختلف چه در ولایات و یا مرکز کشور بدون معاینه صحی در نزدیک ترین محل زندگی انسان های ریخته میشود که بیشترین امکان ابتلا به بیماری ها و انواع انگل (پرازیت) های حیوانی را دارند، بویژه اطفال و نوجوانان. اما بدبختانه که هنوزدر کشورما انگشت شماراند افرادی که به این بخش بزرگ از تهدیدهای صحی جامعه توجه می کنند، و از سوی زمام داران صحت درافغانستان نیز دراین مورد کم توجهی صورت گرفته است. به همین ارتباط درخیلی موارد شاهدهستیم که درکشورما تا هنوز نحوهء عرضه و مصرف محصولات حیوانی با روشهای باستانی دنبال میگیرد. هنوز قصاب در روی پیاده رو حیوان را ذبح می میکند و در بساط سرباز محصولات حیوانی را عرضه می کند و با شخصیت ترین انسان ها هم از آن استفاده می کنند.
این همه بدان معنی است که تمام یافته های علمی دربخش اهمیت صحت به ویژه در عرصه طب حیوانی درجهان، برای ساکنان افغانستان تا هنوز مفهومی چندانی ندارد.
با توجه به وضعیت بی نظمی های کنونی درکشور، با جراات مي توان اذهان داشت که نسبت به هرجای دنیا، درکشورما به دلیل نبود دانش فراگیر وبسنده در بخش شاخص هاي اساسی صحت وسلامت، خطر ابتلا به بیماری هاي مشترک میان انسان وحیوان ازبزرگترین تهدیدهای صحی جامعه به حساب میرود.
بیماری هاي که شاید به چشم نمی آیند. ولی هرکدام مي تواند هر لحظه و در هر کجا خطر جانی به دنبال داشته باشد. با این هم درسطح عموم هنوز خیلی هستند کسانی که پیرامون اهمیت این تهدیدها چیزی نمی دانند. خیلی ها هم آگاهانه به جایگاه و اهمیت طب حیوانی پشت پا مي زنند و در شناخت علمی و مهارعوارض بزرگ صحی جامعه ارزش چندانی نمی دهند.
اما بازهم خوشبختانه درسال های اخیر با استفاده از اندک فرصت های دست داشته درمحدوده مسلکی ، با تلاش دست اندرکاران، شعبه طب حیوانی با نویدها و امیدهای برای انکشاف به همراه بوده است.
به همین گونه برخلاف گذشته درسال هاي اخیر درجمع دانشجویان موسسات تحصیلات عالی و مکاتب مسلکی وترنری در مرکز و ولایات کشور، حالا تعداد زیادی ازجوانانی را مي توان یافت که آگاهانه رشته طب حیوانی را انتخاب کرده اند، و با علاقه مندی آنرا دنبال مي کنند. این نکتۀ ارزنده دورنماي نوید بخش رشد و ترقی این رشته عالي را در آینده افغانستان، ترسیم مي کند.
این درحالیست که نسبت به هربخش مسلکی دیگر نیازبه دانش فراگیر رشته وترنری درافغانستان بیشتراست. زیرا نزدیک به کل مخاطبان این رشته بطور تمام وقت بشکل مستقیم و یا غیر مستقیم با حیوانات و محصولات حیوانی سرو کاردارند.
مخاطب طب وترنری کی ها اند؟
امروزه فهم و شناخت انسان از دنیاي پیرامون آن به بلند ترین سطح ممکن "تا این زمان" رسیده است. برمبنای پنداشت از پیشبرد حیات با حفظ حق مالکیت انسان بر زمین، انسانِ پیشقدم همشه قوۀ فکری اش را در مسیر فراهم نمودن تسهیلات زندگی بهتر برای خود به کار گرفته است. دراین میان، طب وترنری تنها گزینه اي است که بازدهی دانش انسانی را به شکل بهینه وعملی آن درخدمت سایرمخلوقات زمین قرار مي دهد.
وترنری یکی از پیشتاز ترین بخش هاي علمی است، که قدرت بی مثال خلاقیت فکری انسان را با بیان نهایت لطافت، مهربانی و بدون کاستی درخدمت سایر مخلوقات زمین قرار داده است. هرچند که مفاد مادی ومعنوی به کارگیری دانش بشر در بخش رشته رو به رشد وترنری در نهایت مال خود انسان است.
با این همه درکشورما«افغانستان» تاهنوز زمانی که درمورد طبابت حیوانی سخن مي زنیم، برداشت عموم از رشتۀ نا شناخته درحد توان پرداختن به معالجه حیوان بیمار و کم بها را دربر مي گیرد. تاجايي که گاهی حتی بزرگترین متخصصین صحت عامه نیز ازجایگاه کلیدی دانش طبابت حیواني در بخش صحت عامه و نقش راه گشایي این رشته درشناخت بشر از رازهاي هستي، چیزی هاي کمتر مي داند. درهمه حال، حرف اخیر برمي گردد به آنکه: درکشورما پهناي دانش، به ویژه در بخش طبابت، تا هنوز فراگیر نشده است.
عزیزانی که کم وبیش درمورد بخشي ازخطرهای ناشی ازامراض مختلف حیوانی برای انسان ها آگاه اند. درخیلی موارد تصورمی کنند که خطر ابتلا به امراض مشترک میان انسان وحیوان بیشتر ویژه افرادی است که با حیوانات تماس دارند و طب شهری با موارد امراض حیوانی کمتر سرو کار دارد. یا اصلآ بیماری های مشترک مختص جوامع روستایی مِي باشد.
به این دلیل خیلی اتفاق مي افتد که درشهرها افرادی سالیان متمادی به امراض ناشی ازعوامل بیماریهاي حیوانات مختلف مبتلا اند. اما تشخیص وتداوی آن همیشه ازچشم اطبای ما در داخل کشور پوشیده می ماند. زیرا، درتمام موارد دست و گریبان بودن روز افزون شهرنشینان افغان امراض حیوانی و جدیت خطر ابتلا به امراض حیوانی در شهرها در خیلی موارد ندید گرفته می شود.
اماعزیزانی که تا حال اینگونه می اندیشند، بهتر است، دو باره دراین مورد فکر کنند.
زیرا، هرچند که تا حال درکشورما درخیلی موارد آمار دقیق دردسترس نیست. اماحقیقت تماس وتهدید خطرهای ناشی از امراض حیوانی درشهرهای افغانستان برهمگان روشن است. بویژه ده ها بیماری کشنده وکاملآ مشترک میان حیوان وانسان که همیشه وبیشتر ازهرکجا حیات ساکنان شهرها را به خطر مواجه ساخته است.
همچنان که مقاومت بدن شهرنشینان دربرابر ابتلا به خیلی از امراض میکروبی مشترک حیوانی بیشترناتوان است. ازسوی دیگر، مواجه شدن ساکنان شهرها با گونه های مختلف بیماری های مشترک حیوانی نسبت به آلوده ترین محلات روستا ها بیشتراست.
هم اکنون درپی کم توجهی حکومت در امر مهار خیلی از امراض حیوانی درکشور، و دراثر بی اهمیت دانستن خطر امراض مشترک برای انسان ها، هر روز شاهد سرازیر شدن آزادانه و تراکم بی رویه گونه های مختلف حیوانات و محصولات حیوانی مملو با عوامل بیماری های مشترک درشهرها هستیم. حالا چه این حیوانات ومحصولات آلوده به امراض از روستاهاي کشورما و یا کشورهاي همسایه وارد محدوده زندگی و یا زنجیرۀ غذایی ما می شوند. نکته مهم این است که این روند همچنان با نهایت بی توجهی ادامه دارد.
با توجه به دلایل فوق درحال حاضربد ترازهرکجا درکشور، این شهرهای ما است که به ایستگاه های اخیرحیوانات مبتلا به عوامل امراض گوناگون و محصولات حیوانی آلوده آنها تبدیل شده اند. اینکه ازسالیان متمادی هزاران سگ وگربه نیمه وحشی ناقلین کشنده ترین عوامل مرضی برای انسان، درچهار اطراف محیط زندگی و زنجیرۀ غذایی ما موجود اند، باشد به حساب افتخارات شهرداری ها و یا هم وزارت صحت عامه کشور.
بحث خطرهای صحی ناشی ازامراض حیوانی آنقدرها هم ساده نیست، که عزیزان دربخش صحت عامه آنرا ناچیز می پندارند، زیراشناخت موارد بنیادی این چالشهای نهایت مهم صحی تنها درتوان فهم دانش رشته عالی طب وترنری است. اما بدبختانه درکشورما کم توجهی دربخش طب حیوانی خود مزید برعلت بوده است. گواه این ادعا موجودت روز افزون نابسامانی های بهداشتي موجود در سراسرکشور است، که بخش عمدۀ آن مستقیمآ نبود توجه اساسی به انکشاف خدمات طب وترنری پاسخگو را شامل می شود.
بگونه مثال: همه شاهد هستیم که همه روزه برمبنای نیاز تغذیوی و یاهم سالیانه درمجال بجا آوردن مراسم مذهبی، خون صدها هزارحیوان مختلف چه در ولایات و یا مرکز کشور بدون معاینه صحی در نزدیک ترین محل زندگی انسان های ریخته میشود که بیشترین امکان ابتلا به بیماری ها و انواع انگل (پرازیت) های حیوانی را دارند، بویژه اطفال و نوجوانان. اما بدبختانه که هنوزدر کشورما انگشت شماراند افرادی که به این بخش بزرگ از تهدیدهای صحی جامعه توجه می کنند، و از سوی زمام داران صحت درافغانستان نیز دراین مورد کم توجهی صورت گرفته است. به همین ارتباط درخیلی موارد شاهدهستیم که درکشورما تا هنوز نحوهء عرضه و مصرف محصولات حیوانی با روشهای باستانی دنبال میگیرد. هنوز قصاب در روی پیاده رو حیوان را ذبح می میکند و در بساط سرباز محصولات حیوانی را عرضه می کند و با شخصیت ترین انسان ها هم از آن استفاده می کنند.
این همه بدان معنی است که تمام یافته های علمی دربخش اهمیت صحت به ویژه در عرصه طب حیوانی درجهان، برای ساکنان افغانستان تا هنوز مفهومی چندانی ندارد.
با توجه به وضعیت بی نظمی های کنونی درکشور، با جراات مي توان اذهان داشت که نسبت به هرجای دنیا، درکشورما به دلیل نبود دانش فراگیر وبسنده در بخش شاخص هاي اساسی صحت وسلامت، خطر ابتلا به بیماری هاي مشترک میان انسان وحیوان ازبزرگترین تهدیدهای صحی جامعه به حساب میرود.
بیماری هاي که شاید به چشم نمی آیند. ولی هرکدام مي تواند هر لحظه و در هر کجا خطر جانی به دنبال داشته باشد. با این هم درسطح عموم هنوز خیلی هستند کسانی که پیرامون اهمیت این تهدیدها چیزی نمی دانند. خیلی ها هم آگاهانه به جایگاه و اهمیت طب حیوانی پشت پا مي زنند و در شناخت علمی و مهارعوارض بزرگ صحی جامعه ارزش چندانی نمی دهند.
اما بازهم خوشبختانه درسال های اخیر با استفاده از اندک فرصت های دست داشته درمحدوده مسلکی ، با تلاش دست اندرکاران، شعبه طب حیوانی با نویدها و امیدهای برای انکشاف به همراه بوده است.
به همین گونه برخلاف گذشته درسال هاي اخیر درجمع دانشجویان موسسات تحصیلات عالی و مکاتب مسلکی وترنری در مرکز و ولایات کشور، حالا تعداد زیادی ازجوانانی را مي توان یافت که آگاهانه رشته طب حیوانی را انتخاب کرده اند، و با علاقه مندی آنرا دنبال مي کنند. این نکتۀ ارزنده دورنماي نوید بخش رشد و ترقی این رشته عالي را در آینده افغانستان، ترسیم مي کند.
دراین بخش معلومات
مختصر پیرامون اهمیت طب وترنری درزندگی انسان وهم روند روبه گسترش دانش وشعبات طبی
وترنری درجهان، پیشکش خاطرجوانان عزیزما می شود. تا باشد که عزیزان پیرامون نقش واهمیت طب وترنری درسلامت انسان وجایگاه این مسلک در روند رو به رشد
جهان، اندک چیزهای بیشتربدانند.
طب وترنری وسلامت انسان
دردنیای امروزي حالا کمابیش این حقیقت را همگان مي دانند، که طب وترنری نقش نهایت ارزنده وحیاتی درتاریخ طبی دنیا
ودرنهایت حفظ سلامت و تداوم حیات انسان در روی زمین ایفا کرده است.
همان طور که انسان برمبنای نیاز، علاقه ویا به هر دلیل دیگرهمیشه طورمستقیم وغیرمستقیم با حیوانات مختلف، طیور و پرندگان و یا محصولات آن ها سروکار دارد. شکی نیست که درهمه حال صحت وسلامت آن چه ازسبب تماس مستقیم ویا هم با مصرف محصول غیرصحی حیوان، درمعرض ابتلا به امراض گوناگون مشترک قرار مي گیرد. با این حال، تنها و تنها این شعبه طبی وترنری است که دانش شناسایی وهم توان مهار تمام انواع تهدیدهای مستقیم و غیر مستقیم ناشی از بیماری های مشترک میان انسان و گونه های مختلف حیوانات وحشی و خطرات ضمنی همزیستی با حیوانات اهلی را دارا مي باشد.
ازسوی هم امروزه شعبات نهایت اختصاصی و ویژه علوم وترنری سهم نهایت ارزنده درفراهم نمودن بخش عمده موادغذایی صحی وبا کیفیت عالی برای انسان ها را برعهده دارند. علاوه براین ها، این تنها طب وترنری است که صلاحیت کنترول کیفیی، بررسی و تضمین سالم بودن زنجیرغذایی نباتی- حیوانی- و مصرف کننده نهایی - انسان را دارامي باشد. از اینرو دانش وترنری نقش نهایت کلیدی درحفظ سلامت انسان ها را بدوش مي کشد.
با آن که تهداب علوم طبی جهان به وسیله طبابت حیوانی گذاشته شده است، وعموم کاشفان علوم طبی طبیب حیوان بوده اند. اما معضلات وچالش های مختلف جهانی ازجمله گسترش سرسام آور امراض مدهش انسانی ازیک سو وهمزمان جنگ ونا بسامانی های متعدد جهانی، از دهه های اخیر قرن نزدهم تا اواسط قرن بیستم طبابت حیوانی درسراسر جهان به رکود مواجه بوده است. البته تنها در بخش نظامی، آن هم سواره نظام، فعالیت های طبابت حیوانی در برخی کشورها کم و بیش وجود داشته است. اما از اوخر قرن بیستم بدینسو، همگام با رشد سرسام آور جمعیت جهان و نیز برمبنای تشدید نیازمندی ها و توجه جدی به صحت و حفظ سلامت انسان ها، توجه به تولیدات صحی حیوانی و کنترول و محو خیلی ازبیماری هاي مشترک انسانی و حیوانی، همه و همه درتثبیت اهمیت مسلک طب وترنری درسراسرجهان ارزنده قلمداد شده است. تا آن که درآغاز دهه دوم قرن بیست ویکم، با نام گذاری2011 به نام سال جهانی وترنری، ازسوی سازمان خوراک زراعت ملل متحد برجایگاه حیاتی این رشته مسلکی عالی درسطح جهانی مهر تائید گذاشته شد، وموقف آن دربخش صحت در دنیای مدرن کاملآ تثبیت شد.
همان طور که انسان برمبنای نیاز، علاقه ویا به هر دلیل دیگرهمیشه طورمستقیم وغیرمستقیم با حیوانات مختلف، طیور و پرندگان و یا محصولات آن ها سروکار دارد. شکی نیست که درهمه حال صحت وسلامت آن چه ازسبب تماس مستقیم ویا هم با مصرف محصول غیرصحی حیوان، درمعرض ابتلا به امراض گوناگون مشترک قرار مي گیرد. با این حال، تنها و تنها این شعبه طبی وترنری است که دانش شناسایی وهم توان مهار تمام انواع تهدیدهای مستقیم و غیر مستقیم ناشی از بیماری های مشترک میان انسان و گونه های مختلف حیوانات وحشی و خطرات ضمنی همزیستی با حیوانات اهلی را دارا مي باشد.
ازسوی هم امروزه شعبات نهایت اختصاصی و ویژه علوم وترنری سهم نهایت ارزنده درفراهم نمودن بخش عمده موادغذایی صحی وبا کیفیت عالی برای انسان ها را برعهده دارند. علاوه براین ها، این تنها طب وترنری است که صلاحیت کنترول کیفیی، بررسی و تضمین سالم بودن زنجیرغذایی نباتی- حیوانی- و مصرف کننده نهایی - انسان را دارامي باشد. از اینرو دانش وترنری نقش نهایت کلیدی درحفظ سلامت انسان ها را بدوش مي کشد.
با آن که تهداب علوم طبی جهان به وسیله طبابت حیوانی گذاشته شده است، وعموم کاشفان علوم طبی طبیب حیوان بوده اند. اما معضلات وچالش های مختلف جهانی ازجمله گسترش سرسام آور امراض مدهش انسانی ازیک سو وهمزمان جنگ ونا بسامانی های متعدد جهانی، از دهه های اخیر قرن نزدهم تا اواسط قرن بیستم طبابت حیوانی درسراسر جهان به رکود مواجه بوده است. البته تنها در بخش نظامی، آن هم سواره نظام، فعالیت های طبابت حیوانی در برخی کشورها کم و بیش وجود داشته است. اما از اوخر قرن بیستم بدینسو، همگام با رشد سرسام آور جمعیت جهان و نیز برمبنای تشدید نیازمندی ها و توجه جدی به صحت و حفظ سلامت انسان ها، توجه به تولیدات صحی حیوانی و کنترول و محو خیلی ازبیماری هاي مشترک انسانی و حیوانی، همه و همه درتثبیت اهمیت مسلک طب وترنری درسراسرجهان ارزنده قلمداد شده است. تا آن که درآغاز دهه دوم قرن بیست ویکم، با نام گذاری2011 به نام سال جهانی وترنری، ازسوی سازمان خوراک زراعت ملل متحد برجایگاه حیاتی این رشته مسلکی عالی درسطح جهانی مهر تائید گذاشته شد، وموقف آن دربخش صحت در دنیای مدرن کاملآ تثبیت شد.
اهمیت مسلکی و شعبات طب وترنری
درهمه حال ازدیاد روز افزون تهدیدهاي صحی درجهان، بخش عمده ي از وقت وتوجه کارشناسان امورصحی وهم دانشمندان علوم طبی جهان را
به خود اختصاص داده است. دراین میان جایگاه اطبا و پيوهش گران طب
وترنری دربخش تلاش هاي براي مهار بحران های صحی در سطوح بلند، همیشه در صدر قراردارد.
همگام با بیشتر اختصاصی شدن شعبات علوم طبی، طب وترنری نیز به شعبات اختصاصی مختلف بخش شده است. شعبه های اختصاصی طب وترنری طورعموم شامل بخش های معالجوی حیوانات بزرگ و حیوانات کوچک که هرکدام از این دو بخش ها بازهم به رشته های بیشتراختصاصی مانند: طب داخلی حیوانات کوچک، طب داخلی حیوانات بزرگ، شعبه های جراحی حیوانات کوچک و بزرگ، تریجینولوژی یا بخش تولد و تناسل وامراض مربوط به آن، علوم مربوط به پتالوژی «شناخت ریشه بیماریها» حیوانی، فارمکلوژی یا علوم مربوط به دارو شناسی حیوانی، تشخیص کلینیکی و رادیولوژی حیوانی، مطالعه بیماری های ساری حیوانات فارم، بیماری ها وامراض ساری حیوانات وحشی و پرندگان، امراض ساری مشترک حیوان و انسان، بیماری های پرازیتی، بخش های باکتریولوژی و ویرولوژی وغیره می باشند.
همگام با بیشتر اختصاصی شدن شعبات علوم طبی، طب وترنری نیز به شعبات اختصاصی مختلف بخش شده است. شعبه های اختصاصی طب وترنری طورعموم شامل بخش های معالجوی حیوانات بزرگ و حیوانات کوچک که هرکدام از این دو بخش ها بازهم به رشته های بیشتراختصاصی مانند: طب داخلی حیوانات کوچک، طب داخلی حیوانات بزرگ، شعبه های جراحی حیوانات کوچک و بزرگ، تریجینولوژی یا بخش تولد و تناسل وامراض مربوط به آن، علوم مربوط به پتالوژی «شناخت ریشه بیماریها» حیوانی، فارمکلوژی یا علوم مربوط به دارو شناسی حیوانی، تشخیص کلینیکی و رادیولوژی حیوانی، مطالعه بیماری های ساری حیوانات فارم، بیماری ها وامراض ساری حیوانات وحشی و پرندگان، امراض ساری مشترک حیوان و انسان، بیماری های پرازیتی، بخش های باکتریولوژی و ویرولوژی وغیره می باشند.
به همینگونه سایرشعبات عمومی طب وترنری شامل صحت عامه وترنری یا طب وقایوی
وترنری، حفظ الصحه حیوانی، حفظ الصحه وتکنالوژی مواد غذایی، وترنری حیات وحش وسایر
شعبات علمی مربوط که هرکدام طورمستقل و یا مشترک با گستره بزرگ علمی
طبی و تحقیقاتی درجهان فعالیت دارند.
حال که بیشتراز هرزمان توجه ها درجهت
تهیه غذا ی کافی و سالم برای ساکنان زمین بیشتر شده است. بخش عمده ی این تلاش ها
در بلند بردن سطح تولید محصولات حیوانی، منحیث با ارزش ترین منبع غذایی بویژه
پروتین حیوانی برای انسان ها جلب شده است. نقش طب وترنری دربخش بلند بردن
سطح تولید، تهیه و پروسس محصولات حیوانی و مهمتر ازهمه کنترول کیفیت و عاری
بودن فرآورده های غذایی منشأ حیوانی ازعوامل امراض، خیلی عمده و حیاتی تلقی
می شود. چنانچه امروزه ارزنده ترین تحقیقات علمی در بخش تعین کیفیت و حفظ الصحه
موادغذایی، چه ازمنابع زراعتی و حیوانی، توسط متخصصان ومحققان علوم وترنری صورت مي
گیرد، و بزرگترین محققان مواد غذایی جهان دیپلوم طب وترنری دارند.
طب وترنری درافغانستان
گذشته ازهمه ي عقب
ماندگی های علمی تحقیقاتی و گسترش مداخلات وظیفوی، شعبات تدریس مسلکی طب وترنری درافغانستان درسه دانشکده هر یک در دانشگاه های کابل، ننگرهار وهرات،
مضامین مسلکی عمومی وترنری درده سمستر یا دوره تحصیلی پنج ساله تدریس
مي شود، وهمه ساله دهها تن ازجوانان با فراگیری دانش مسلکی درحد نیاز جامعه،
به سویه داکترطب حیوانی "DVM" ازاین موسسات فارغ و
به جامعه مسلکی کشورتقدیم مي شوند. درکنارآن دربخش تحصیلات نمیه عالی نیزهمه ساله
تعداد زیاد ازعزیزان ما بسویه معاون داکتر وترنر سند فراغت به دست می آورند.
با
توجه به نیاز مبرم برای فراگیری دانش مسلکی درحد معیارهاي جهانی، همه ساله تعداد
زیادی از داکتران جوان وترنری به سویه های فوق لیسانس، ماستری ودکتورا در بخشهای مختلف
طب وترنری در نقاط مختلف جهان فرصت ادامه تحصیل دراین رشته را به دست می آورند .
دربخش فرصتهای شغلی، بیشتر داکتران
وترنر در داخل کشور درعرصه های مختلف ازجمله موسسات دولتی وغیردولتی فعال در بخش خدمات
وترنری، کلینیک های حیوانی، بخش هاي تشخیصی و نظارتی و تولیدی فارم ها وشعبات
مربوط به وزارت های زراعت ، صحت عامه و ادارات همکار با وزارت تجارت،
فعالیت های ارزنده ی شان را انجام می دهند.
با توجه به موقعیت سیاسی اجتماعی کنونی درکشور، کادر ساحوی وترنری فعالترین رضاکاران اجتماعی هستند که دردور دست ترین نقاط افغانستان، درمحدوده صحت خانواده ها، بویژه دربخش تعلیم دهی محروم ترین اقشار جامعه که بیشتر آنها در تماس مستقیم با حیوانات قرار دارند، صادقانه خدمات صحی و اجتماعی را عرضه می دارند.
با توجه به موقعیت سیاسی اجتماعی کنونی درکشور، کادر ساحوی وترنری فعالترین رضاکاران اجتماعی هستند که دردور دست ترین نقاط افغانستان، درمحدوده صحت خانواده ها، بویژه دربخش تعلیم دهی محروم ترین اقشار جامعه که بیشتر آنها در تماس مستقیم با حیوانات قرار دارند، صادقانه خدمات صحی و اجتماعی را عرضه می دارند.
خوشبیني ها
درنهایت با ختم بخیر بحران سیاسی
موجود، و با سهم گیری همه جانبه حکومت و همراه با طرح وتطبیق برنامه های
متعادل ومناسب، درمدت زمان کوتاه شاهد رشد و انکشاف چشم گیر رشته وترنری
درکشورخواهیم بود. پس شما جوان عزیزی که تازه درمسیر تعین
سرنوشت مسلکی تان قرار دارید، در انتخاب رشته طب وترنری هیچگاه شک و
تردید بخود راه ندهید !
زیرا خدا نکند اگر داستان جنگ و بدبختی در کشورادامه یابد، بدون شک تحصیل درهررشته ی هم که باشد در شرایط بحرانی راه بجایی بازنخواهد کرد. اما درصورت آمدن ثبات دایمی در کشورعزیرما افغانستان، همه شاهد بزرگترین انقلاب دربخش انکشاف خدمات وترنری و مالداری در افغانستان خواهیم بود.
برهان اثبات این ادعا را میتوانید در وب سایت های مربوط دانش وترنری در دنیای امروز دریابد. تا جایی که من میدانم، نقش طب وترنری دربخش های علمی تحقیقاتی طبی، اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی و سیاسی درجهان چشم گیرمی باشد. باز هم شمامیتوانید با مطالعه درمورد جایگاه و موقف حیاتی طب وترنری درزندگی شهریان کشورهای پیشرفته و رو به رشد جهان، خود را بیشتر واقف سازید.
زیرا خدا نکند اگر داستان جنگ و بدبختی در کشورادامه یابد، بدون شک تحصیل درهررشته ی هم که باشد در شرایط بحرانی راه بجایی بازنخواهد کرد. اما درصورت آمدن ثبات دایمی در کشورعزیرما افغانستان، همه شاهد بزرگترین انقلاب دربخش انکشاف خدمات وترنری و مالداری در افغانستان خواهیم بود.
برهان اثبات این ادعا را میتوانید در وب سایت های مربوط دانش وترنری در دنیای امروز دریابد. تا جایی که من میدانم، نقش طب وترنری دربخش های علمی تحقیقاتی طبی، اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی و سیاسی درجهان چشم گیرمی باشد. باز هم شمامیتوانید با مطالعه درمورد جایگاه و موقف حیاتی طب وترنری درزندگی شهریان کشورهای پیشرفته و رو به رشد جهان، خود را بیشتر واقف سازید.
درعصرحاضرجوانان سایر کشورها به آرزوی
راه یافتن به دانشکده های وترنری لحظه شماری می کنند، و اگربخت با ایشان یارباشد
و توان پرداخت هزینه های سنگین تحصیلی طب وترنری که در جمله بلند ترین هزینه های
تحصیلی دنیا است، را داشته باشند، این رشته را با کمال افتخاربه پیش می برند.
ازهمه جالب تراینکه در دنیای امروز حدود 60 درصد از دانشجویان وترنری را
دختران تشکیل مي دهند.
دیریا زود شاهد روزی خواهیم بود که دولت معاش عزیزانی را که رشته های غیر تولیدی را پیش برده اند، ازعواید عمومی متخصصان وترنری،
مالداری و زراعت درافغانستان پرداخت خواهد کرد.
داکتران طب وترنری فعال درافغانستان نا امید نباشند! زیرا با ارزش ترین رشته مسلکی را دنبال کرده اند، و با ختم بحران سیاسی درکشور، انشاالله همه مشکلات فرا راه مسلک به پایان خواهد رسید وهمچو سایر نقاط دنیا جایگاه حیاتی و موقف اجتماعی طب وترنری درافغانستان نیز تثبیت خواهد شد.
داکتران طب وترنری فعال درافغانستان نا امید نباشند! زیرا با ارزش ترین رشته مسلکی را دنبال کرده اند، و با ختم بحران سیاسی درکشور، انشاالله همه مشکلات فرا راه مسلک به پایان خواهد رسید وهمچو سایر نقاط دنیا جایگاه حیاتی و موقف اجتماعی طب وترنری درافغانستان نیز تثبیت خواهد شد.
عبدالقدیرقدیس
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر