یادی از یک "مرد عیار و فرزانه"
زنده یاد محمد اسلم خاموش ، مردیکه خاموش نبود
ولی جفای طبیعت امانش نداد و برای همیش خاموش شد.
شاد روان محمد اسلم خاموش فرزند محمد اکرم مسکونۀ اصلی روستای آغاهای درۀ غوث ولسوالی
نجراب ولایت کاپیسا است، او درسال – 1306 برابر 1927 میلادی درفیض آباد بدخشان ،
دریک فامیل روشن فکر دیده به جهان گشود. وی تعلیمات ابتدایی را تا صنف ششم در ولسوالی
نجراب و دورۀ لیسه را در لیسۀ غازی به پایۀ اکمال رسانید. تحصیلات عالی را طی یک
بورس تحصیلی ازطرف وزارت معارف وقت در رشتۀ وترنری - مالداری ازسال 1324 تا 1329
برای مدت پنج سال در دانشگاه پنجاب کشورهند برتانوی موفقانه به پایان برد. و درسال
1329 بعد ازختم دورۀ تحصیل بوطن عودت و به وزارت زراعت شامل وطیفه شد.
به اساس گزارش محترم عبد الودود "
ظفری" یک تن از متخصصین سابقه دار زراعت مقیم امریکا ، مرحوم خاموش در سال – 1320 برابر
1941 میلادی در یک موقف بالای در وزارت زراعت وقت کار میکرد. در دوران ماموریت خود
دروزارت زراعت وقت ، کورس های کوتاه مدت و میان مدت را دررشتۀ های " تهیۀ واکسین
طاعون گاو ، پرازیت کرم جگردرحیوانات، و امراض ویروسی حیوانی " در کشورهای
هند، انگلستان و ایران گزرانیده و سطح تعلیم مسلکی خود را بالا برد.
مرحوم خاموش در 33 کنفرانس بین المللی که در
مورد مواد خوراکۀ حیوانی، صحت حیوانی، تولیدات حیوانی، و امراض حیوانی ، درکشورهای هند، قبریس، تایلند، سوریه، مصر، فرانسه، ایران،
اتحاد جماهیر شوروی ، آسترالیا و ایتالیا بین سالهای – 1955 تا 1970 برابر ( 1334 –
1349 هجری شمسی ) اشتراک و موقف فعال داشته است.
نقش برازندۀ
مرحوم داکتر خاموش درامرپیشبرد و توسعۀ مسلک وترنری در دوران زمامداریش به صفت مدیرعمومی وترنری (
بین سالهای 1332 – 1345 هجری شمسی ) و هم درزمان عهده دار بودنش بحیث ریس عمومی وترنری و مالداری درعرض سالهای ( 1345
تا 1352 ) نظر به اسناد بجا مانده ، محرز بوده است او درهمکاری مستقیم همکاران و همسلکان آن زمانیش
هر یک دوکتور میرکشاه شریفی، دوکتورغلام
سخی شجاعی ، دوکتور فقیر محمد زمری ، دوکتور سلیمان شاه انصاری، دوکتورعین الدین
اشرفی، دوکتورامان الله ملک زاده و یک عده اسیست وترنران که فارغین اولین کورس سه
سالۀ وترنری ( بین سالهای 1325 تا 1327 هجری شمسی ) بودند از قبیل : بسم الله خان
قدرتی، غلام سخی خان بیطار، مبارکشاه خان، قمرحبیب ، حبیب الله ، محمد عارف وغیره
، در امور تولید واکسین های حیوانی ( از سال 1326 – 1352 به تعداد ده نوع واکسین
های مختلف ضد امراض حیوانی را تولید و
استفاده می نمودند) ، تاسیس لابراتوار های تشخیص امراض حیوانی ( 4 باب لابراتوار
تشخیص امراض حیوانی در مراکز ولایات تاسیس
کرد)، تاسیس کلینیک های حیوانی و مجادله
علیه امراض حیوانی بویژه مرض طاعون گاو،
طاعون مرغ، طاعون اسپها، و دیگر مریضی های ویروسی و باکتریایی به موفقیت های مزید نایل گردید. او به تعداد 23 باب کلینیک حیوانی را درمراکز ولایات مختلف کشور
تاسیس و به خدمت مالداران کشور قرار داد.
فارم مرغداری بگرامی را به ظرفیت 400 هزار قطعه
مرغ ایجاد نمود، در بوجود آوردن مسلخ
هرات کمک زیادی کرد، ستیشن پیله وری
دارلامان، فارم ماهی پروری درونته در ولایت ننگرهار و دستگاه پروسیس شیر در گذرگاه
کابل از فعالیت های بنیادی این مرد متجسس و پرکار رشتۀ وترنری بود.
طرح پلان و به اجرا گذاشتن مجادله علیه مرض
طاعون گاو، این بیماری کشندۀ اقتصاد کشور که در سالهای ( 1321 درکابل ، 1323 در قطغن و بدخشان، 1328 در
فراه، قندهار و هرات ، 1330 در ولایت
مزار، شبرغان و هزاره جات، 1338 در ولایت
لوگر و کوهدامن، 1341 درولایات جنوبی
، 1346 در ولایات زابل و قندهار، 1348 در ولایات نیمروز و فراه، هرات وغیره مناطق کشور و هم شیوع مرض طاعون اسپ در ولایات قندهار و ننگرها ) شیوع کرده و همراه با تلفات بود، با فرستادن
تیم های مجادلوی و واکسیناسیون با واکسین
های تولیدی داخل کشورازگسترش مریضی ها
بویژه طاعون گاو جلو گیری و حیوانات را در برابر بیماری های مذکور وقایه نمود که
ازجمله فعالیت های فراموش ناشدنی داکتر اسلم خاموش بحساب میرود. در مجموع او مدت بیش از 30 سال را در خدمت طبقۀ مالدار
کشور قرار داشت. درجریان فعالیت ها
وشایستگی او درتوسعۀ مسلک وترنری و مالداری ، ازطرف مقامات ذیصلاح آن وقت به اخذ
نشان " مینه پال درجه اول " نایل گردیده بود.
در مورد تاریخچۀ وترنری در جهان وبخصوص
درافغانستان، مرحوم خاموش اهمیت اقتصادی و بهداشتی مسلک وترنری را بخوبی درک کرده و خود معتقد بود
که رشتۀ وترنری با صحت انسانها رابطۀ
مسقیم دارد ، وی در کتاب ( سیر و انکشاف رشتۀ وترنری در افغانستان – 31 سنبلۀ
1361) خود ، اهمیت جهانی این رشته را چنین بیان کرده است. ( نسبت اهمیت حیاتی و اقتصادی مسلک وترنری و بویژه پاندیمی های
بیماری طاعون گاو درجهان بطورعموم و درکشورفرانسه بطوراخص باعث ایجاد فاکولتۀ وترنری درشهر" لیون فرانسه درسال
1141 هجری شمسی برابر 1762 میلادی " شد و سیر صعودی آن تا سال - 1340 ( که تاسیس فاکولتۀ وترنری در افغانستان
بود) به 15 کشور اروپایی و آسیایی گسترش یافت.
گرچه شروع مسلک وترنری بنا بر ضرورت مبرم درقطعات
سواری اردو ( با استفاده از اسپ و مرکب ) درافغانستان ازسال 1314 درچوکات وزارت دفاع با تشکیل یک مدیریت
عمومی صحیه و بیطاریه بوجود آمده بود که
بعداّ به ریاست حارنتون ارتقا کرد، وشکل ملکی این مسلک با شروع یک فارم گاو شیری
درچوکات ریاست حفاظۀ نباتات و حمایۀ حیوانات ریاست عمومی زراعت وقت در سال ( 1312 هجری شمسی ) در تربیه
خانۀ علی آبد کابل تاسیس و به تعقب آن درسال 1315 یک باب کلینیک حیوانی نیز در
چوکات آن ریاست در کابل تاسیس گردید، ولی
بنابرتلاش پیش کسوتان این رشته در راس مرحوم داکترخاموش ازهیچ گونه تلاش دریغ
نورزیده و مسلک وترنری را بشکل اکادمیک آن
با گرفتن فرمان شماره ( 120) تاریخی 21 / 11 / 1336 ) ازمقام صدارت عظمی، اولین مکتب وترنری را برای دورۀ سه ساله ( از
صنف 10 – 12 ) که از صنوف نهم شاگرد می پزیرفت تاسیس و از طرف متخصصین داخلی و
خارجی تدریس می گردید، متعاقب آن به اساس
همان فرمان در سال 1340 فاکولتۀ وترنری درچوکات پوهنحی انجینری وزراعت پوهنتون کابل افتتاح گردید.
منظور ازبیان این مختصر تاریخچه ، عبارت از توضح
نقش برازندۀ مرحوم داکتر اسلم خاموش بود
که دلسوزانه درخشید تا این رشتۀ جدیداّ به تجربه گرفته شده درکشور را تقریباّ از
نقطۀ صفر شروع وبه یاری همکاران و همسلکانش به پیش برد.
مرحوم داکتر خاموش پس از پیروزی کودتای سردارمحمد
داود خان که تشکیلات دولتی دورۀ محمد ظاهر شاه تقریباّ بطورکلی تغیرکرده بود، به
صفت استاد درپوهنحی وترنری پوهنتون کابل مشغول تدریس مضامین ( پرازیتولوژی صنف
سوم و طب عدلی صنف پنجم ) آن پوهنحی شد. او در این دورۀ اکادمیک به نوشتن و طبع کتب
مسلکی ذیل دست یازید :
1.کتاب سیر تدریجی انکشاف 50 سالۀ وترنری در افغانستان
2.کتاب طب عدلی وترنری
3.کتاب قانون بین المللی وترنری
4.کتاب پرازیتولوژی و نصاب تعلیمی دانشکدۀ
وترنری
این کتب را با همکاری کارشناسان موسسۀ مواد
خوراکه و زراعت ملل متحد تدوین و به خدمت شاگردان پوهنحی وترنری و همسلکان خود
بودیعه گذاشت.
مرحوم داکتر خاموش نسبت نا امنی های داخل کشوربا
خانواده اش درسال – 1365 هجری شمسی برابر (1986 میلادی ) به پاکستان مهاجرت نمود و
درهمسویی با مردم سلحشورافغانستان درجهاد علیه متجاوزین به کشورسهم فعال گرفت. در
ضمن با همکاری موسسۀ جرمن – افغان کورس شش
ماهه وترنری را برای شاگردان فارغ صنف 12 جهت تربیۀ معاونان وترنر در کلینیک های
حیوانی تدوین و به اجرا گذاشت.
داکتر خاموش در سال – 1366 برابر ( 1987 میلادی
) با خانوادۀ خود به امریکا مهاجرت کرد، مدتی را به شهرهای جورجیا و نیویارک سپری
کرد، و درسال – 1369 مطابق (1990 میلادی ) به ایالت کالیفورنیای امریکا نقل مکان کرده و در منطقۀ "بی ایریا" سکنا گزید.
به اساس
نوشتۀ اقای ظفری ، مرحوم خاموش درتظاهرات ضد شوروی و اخیرا در تظاهرات علیه
کشورپاکستان با سایرمهاجرین فعالانه شرکت جسته و نفرت وانزجارخود را نسبت به مظالم
این دو کشور بالای مردم و ملت افغانستان ، بروز میداد. دیگر ازفعالیت های اجتماعی
این مرد دلسوز به وطن و هموطن خود عبارت بود از:
1.مرحوم خاموش با شماری از دوستان در تاسیس و
تمویل رادیو صدای افغانستان به گویندگی محمد سعید فیضی همکاری صادقانه کرد. این
رادیو درعرض هفت سال نشرات خود صدای مظلومانۀ مردم افغانستان را بگوش جهانیان
رسانید.
2. زمانیکه (در سال 1996 میلادی برابر – 1375
هجری شمسی ) طالبان به مناطق شمالی کابل و
ولایت پروان یورش بردند و با سوختاندن
تاکستان ها، خانه ها و مزارع مردم محل را مجبور به ترک محل بودوباش و مهاجرت کردند
و شمار زیادی ازمردم با دستان خالی به درۀ پنجشیر فرار نمودند، آنها با وضع بدی که داشتند به کمک های آنی و فوری ضرورت داشتند، در زمینه افغانهای
ساکن منطقۀ " بی ایریا " در ایالت کالیفورنیای امریکا ، کمیتۀ را تحت ریاست مرحوم عبد الرحیم و به عضویت مرحوم
داکتر خاموش ، محمد سعید فیضی، شیر محمد آغا، عبد الغیاث نشاط، ، محمد طارق و عبد
الودود ظفری تشکیل دادند ، تا با جمع آوری اعانه و پیدا کردن سپانسر شیپ، به
مشکلات آن مردم مهاجردردرۀ پنجشیر رسیدگی شود. این کمیته توانست ، درعرض چند ماه ازطریق ارسال کمک های نقدی و
سپانسر شیپ ، تا حدی مشکلات آن مهاجران را رفع نماید ، در زمینه مسعود در سفری که
به فرانسه داشت ، با بعضی اعضای این کمیته دیده و ازکمکهای اوشان تشکر نموده بود.
3.مرحوم محمد اسلم خاموش بنا بر باور عمیق به
شعایر و فرهنگ اسلامی با همراهی تعدادی از
برادران در تاسیس مرکز اسلامی ابراهیم خلیل الله سعی بلیغ بخرچ داد.
4.مرحوم خاموش عضویت انجمن سالمندان افغان در
منطقۀ " بی ایریا " را نیز داشت
و درجلسات شان فعالانه اشتراک می کرد.
5.مرحوم داکتر خاموش با جمعی از مردمان فرهنگ
دوست کشوردرمهاجرت در سال – 2008 میلادی برابر ( 1387 هجری شمسی ) انجمن فرهنگی
دانش را ایجاد کردند، هیًت مدیرۀ انجمن، داکتر خاموش را بریاست آن انجمن انتخاب نمودند
که تا این اواخر ادامه داشت.
6.مرحوم خاموش باجریدۀ " امید " ، ماهنمامۀ
"طلوع" ، و " سالنامۀ انجمن سالمندان افغان درمنطقۀ " بی
ایریا " همکاری قلمی داشت.
با کمال تأسف اطلاع یافتیم که داکتر محمد اسلم
خاموش شام یکشنبه دهم ماه جنوری – 2016 برابر
( 20 جدی 1394 هجری شمسی ) داعی اجل را لبیک
گفته و به جهان ابدیت پیوست، و بتاریخ 15 جنوری 2016 میلادی ( روز جمعه تاریخ 25
جدی 1394 ) در حظیرۀ شهر "هیوارد -
؟ "
به حضور داشت اعضای فامیل، دوستان و علاقمندان احترامانه به خاک سپرده شد.
از مرحوم داکتر خاموش دو پسر ، شش دختر و تعداد
31 نواسه بجا مانده است، اکثر نواسه ها بدرجات بلند تعلیمی قرار دارند.
درگذشت داکتر محمد اسلم خاموش این مرد عیار و
فرزانه یک ضایعۀ بزرگ برای خانواده، دوستان و جامعۀ وترنری افغانستان میباشد. من بدین
ذریعه درگذشت مرحوم داکتر خاموش را به تمام اعضای فامیل مرحومی، اقارب، دوستان و
جامعۀ وترنران افغانستان تسلیت گفته و برای مرحومی از خداوند متعال جنت فردوس
استدعانموده و برای وابستگانش صبر جمیل آرزو مینمایم.
داکتر عزیزالله عثمانی
داکتر عزیزالله عثمانی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر