سینه بغل گسترشی گاو ها

سینه بغل گسترشی گاو ها ( بندش نسبی ورید بزرگ خلفی قلب)

 (Caudal Vena Caval Thrombosis-CVCT) Metastatic Pneumonia

    این بیماری درمنابع وترنری بنام های Pulmonary  thromboembolism ویا Embolic pulmonary aneurysm  نیزیاد شده است.  
بیماری درنتیجه التهاب عفونی و بندش نسبی ورید بزرگ خلفی وندرتآ ورید فوقانی قلب بمیان میاید. چنانچه با انتقال و گسترش عوامل عفونی ازنواحی التهابی ورید ها به شش، التهاب و بندش حاد شبکه شریانی شش رخ داده وهمراه با ازکارافتیدن این ارگان، حیوان تلف میگردد. 

ورید بزرگ قلب -Vena cava caudal، شاخه های وریدی بخش تحتانی بدن را به قلب وصل میکند و Vena cava cranial خون قسمت فوقانی بدن را به دهلیزراست قلب  میرسانند. هرگاه عوامل عفونی جداراین وریدها را التهابی کند، علاوه برآنکه سبب اختلال درجریان عادی خون  میگردد، همزمان بخشی ازعوامل وذرات التهابی بوسیله جریان خون به شبکه شریانی ششها انتقال یافته سبب بندش عفونی، دمه خون وبلاخره سبب کفیدن مورگهای شریانی شش (thromboembolism) گردیده، که درنتیجه بیماری با علایم بارزالتهاب عفونی شش نزد حیوان بوجود میاید.

 عوامل و اسباب مختلف سبب بمیان آمدن بندش نسبی عفونی ورید بزگ قلب میگردد. ازجمله: عوارض التهابی شکمبه (Rumenitis)،  التهاب وآبسه های جگر، التهاب ورید بزرگ گردن (Jugular phlebitis)، التهاب پستان Mastitis))، التهاب رحم ( (Metritis، التهاب انگشتان(Foot rotبیماری )، وغیره.

 عوامل باکتریایی که سبب بیماری میگردند شامل: Fusobacterium necrophorum، Arcanobacterium pyogenase    Staphylococci, Streptococci, و Escherichia coli استند.

دریافت های کلینیکی

    به دلیل وابستگی بیماری با عوارض التهابی شکمبه واقعات آن درگاوهای بالغ  و مسن رخ میدهد، ولی گاو ها  درهر سن ، جنس و نسل به بیماری گرفتار شده می توانند. صرف در مورد گاو های دارای سن کمتراز یک سال کدام راپور وجود ندارد.
پیدایش علایم کلینیکی بیماری با چگونگی و اندازه التهاب و شدت صدمه به شش ها ار تباط دارد. هرقدر التهاب وصدمه  وسیعتر باشد علایم بشکل فوری و حاد وبرعکس با سیربطی التهاب علایم کلینیکی به شکل تدریجی رخ میدهد. 

علایم کلینیکی عمده درسینه بغل گسترشی گاو ها شامل عوارض سیستم تنفسی ، باختن تدریجی وزن و درد ناحیه قفس سینه میباشد. عمومآ آغازعوارض وعلایم سیستم تنفسی با محنت زدگی  تنفسی آغاز شده و حیوان  سرفه های نه چندان شدید ولی دوامدار دارد و همزمان وزن می بازد. ازدیاد تعداد ضربان قلب- tachycardia، ازدیاد تعداد تنفس- tachypnea (بیشتر از سی بار تنفس در یک دقیقه)، سرفه، نفس تنگی - dyspnea expiratory، تنفس غیر طبعی- hyperpnea، نالش درهنگام تنفس-groaning، صدای خس خس شدید ، کمرنگ بودن غشای مخاطی ناشی از کم خونی، خون بینی-epistaxis  وخون ریزی از دهن یا تف خونی - hemoptysis، چنانچه در مواردی ممکن با سرفه خون از شش ها خارج شده واز طریق دهن و بینی به زمین بریزد، همه ازعلایم عمده بیماری اند.

سایرنشانههایکلینیکی ازجمله تب، واکنش در برابر درد سینه (با  فشار روی استخوان سینه -sternum و فاصله بین قبرغه ها حیوان درد حس میکند)، بزرگ شدن جگر  hepatomegaly ( بستگی به قابلیت لمس لبه خلفی جگر در خالگاه سمت راست شکم دارد )،  اتساع گازی زیرجلدی-emphysema subcutaneous، کف دهن (در نتیجه سرفه وبلعیدن خون) ممکن دربیماران  مختلف  فرق کند. علایم غیر اختصاصی بیماری  شامل کمبود اوکسیجن خون -anoxia، افسردگی، کاهش حرکات شکمبه، کاهش دفعات مدفوع و کاهش تولید شیر در حالات مزمن و بیماران کهنه درد دیده میشود . 
همچنان در واقعات مزمن ممکن نارسایی قلبی Cor Pulmonale-، نیز نزد حیوان مشاهد شود.
تشخیص کلینیکی 
    علایم مشخص بیماری تشخیص کلینیکی را ساده می سازد. طوری که عوارض وریدی باعث بزرگ شدن و نارسایی وظیفوی دهلیز راست قلب  گردیده وهمراه  با علایم  کلینیکی مانند برجستگی  ورید بزرگ گردن، آماس زیر گردن و جلو سینه-  Brisket edema، مشاهده میگردد. درشکل حاد بیماری، ترکیبی ازعوارض تنفسی و کمخونی با علایم خس خس شدید و همزمان تف خونی –Hemoptyasis   نزد حیوان رخ میدهد، که هر دو از مشخص ترین علایم  بوده  و درتشخیص کلینیکی بیماری معالج را کمک میکند.  معمولآ وخیم شدن حالت حیوان با آغاز خونریزی از دهن یا تف خونی تثبیت میگردد که عاقبت آن هم صد در صد تلف کننده است. 

 دراین بیماری، مرگ ناگهانی حیوان دراثر دو حادثۀ ثانوی، یکی نارسایی شدید شش ها ودوم ضایع شدن شدید خون از دوران، رخ می دهد.  درصورتی که عوارض جگرسبب بیماری شده باشد، همزمان ممکن علایم بزرگ شدن جگر- Heapatomegaly و تجمع مایعات دربطن وبزرگ شدن شکم -Extensive ascites  را نیز به همراه داشته باشد.  درهمچو موارد که جگر حیوان خیلی شکنند و حساس است، پاره شدن ناگهانی جگر و یا هم  کفیدن آبسه های جگر  نیز بصورت فوری حیوان را تلف میکند. اگر بیماری بشکل مزمن با عوارض و التهابات خفیف جگر بمیان آمده باشد، تجمع آب در شکم - ascites همزمان با علایم سیستم تنفسی رخ میدهد که  در زمان تشخیص کلینیکی  وابستگی علایم دو سیستم  نباید از  دید معالج  بدور بماند.

 تشخیص تفریقی

با تثبیت علایم مشخص بیماری تشخیص تفریقی بیماری با سایر بیماری های تنفسی و قلبی درگاو ها به سادگی صورت می گیرد. اما در تعدای از گاوهای  مبتلا ممکن علایم  بارز کلینیکی مشاهده نگردد و صرفآ گاو بیمار با علایم  سینه بغل پیشرونده و لاغری دوامدارهفته ها دست وگریبان باشد، و با وجود تلاش های زیاد از دست داکتر معالج هم  کاری برای بهبود وضع بیمار بر نیاید.
در زمان تشخیص تفریقی با توجه به علایم کلینکی بیماری ازجمله علایم نفس تنگی و سینه بغل، باید روی موارد متعدد از جمله سینه بغل حساسیتی، سینه بغل حاد التهابی، کرم های شش و التهابات متنوع سیستم تنفسی نیز توجه شود . همچنان به تشخیص تفریقی این بیماری باسایر بیماریها ازجمله بیماری های قلبی ، مانند  التهاب پوش قلب - Pericarditis، بیماری های عضله قلب - Cardiomyopathy، التهاب داخلی عضله قلب- Endocarditis و تومور های سیستم لمفاوی lymphosarcoma- ، باید توجه ویژه صورت گیرد.

دریافت های پتالوژیکی کلینیکی

     سلاید رنگ آمیزی شده وهمچنان شمارش کامل خون؛ کاهش کرویات سرخ – Anemia و ازدیاد و برجستگی نیتروفیل ها - Neutrophilia  را نشان داده و همزمان غلظت بالا در کلوبیولین های خون -Hyperglobulinemia   مشخص میگردد.
 تجزیه کیمیاوی سیرم خون با تثبیت مقدار بایلروبین وانزایم های جگر، تشخیص التهاب مزمن جگر را ممکن می سازد.  رادیوگرافی صدر تجمع کتله خون درصدر وتغییرموقعیت شش ها را نمایش خواهد داد . درعین حال، ممکن در رادیوگرافی x-ray  قفس سینه قسمت فوقانی قلب (جای که بندش التهابی در ورید رخ داده) تغییرات نسبی از جمله برجستگی، گسستگی نسجی، تیره گی  (ازاثر لخته خونhematomas-  و سایرتغیرات دیده شود.

تغییرات میخانیکی ،کمیاوی و وظیفوی ناشی از بیماریPathophysiology –

     مطالعات مبحث ابتدایی پیدایش بیماری را به التهاب و همچنان اسیدوزشکمبه ارتباط  میدهد.  چرا اسیدوزشکمبه؟ 
چون اسیدوزشکمبه درنشخوارکننده ها عمومآ دراثرخوردن مقدار زیاد موادغذایی متراکم (دانه باب) رخ میدهد، وعمومآ نارسایی تغذیوی زمینه وقوع این عارضه را درنشخوارکننده ها فراهم میکند. تخمرمقدارزیاد مواد کاربوهایدریت درشکمبه چانس طلایی برای میکروب های تولید کننده لکتیک اسید بوده که با هضم  بیش ازحد کاربوهایدریت، درشکمبه مقداربیش ازحد نیازلکتیک اسید سبب پائین آمدن pH  وایجاد عوارض ضمنی شکمبه میگردد، چنانچه این عارضه همیشه برای نشخوار کننده ها دردسرسازبوده است .

میکانیزمی که درمورد اثرالتهاب و اسیدوزشکمبه دربوجود آمدن سینه بغل گسترشی گاو ها مطرح میگردد، طوری است، که  بعد ازصدمات التهابی و یا کاهش مقاومت جدارشکمبه همراه اسیدوز، قابلیت نفوذ پذیری جدارشکمبه افزایش یافته و تعدادی ازباکتریاهای مضرازجمله  Fusobacterium necrophorum وArcanobacterium pyogenase  ، که درحالت عادی توانایی گذشتن ازجدارشکمبه را ندارد، فرصت نفوذ پیدا کرده و بوسیله دوران خون به جگرمهاجرت میکند.  
گرچه این عوامل با سیستم فلترقوی جگرمهارمیگردند، اما بازهم درجگرمنشا ایجاد التهابات  و دانه های چرکی را فراهم می سازند. ازینکه اغلبآ ورید بزرگ خلفی قلب درجوارجگر قرار دارد، ممکن همجواری با یکی ازآبسه های جگر، التهاب اولیه و بندش نسبی التهابی ورید – Thrombosisرا ایجاد کند. 
دریافت های جدید نشان میدهد که ذرات جدا شده ازهر نوع التهاب ازجمله التهاب ورید بزرگ قدامی قلب  Vena cava cranial، التهاب ورید گردن، آبسه های پرده حجاب حاجر-Diaphragm، التهاب سمت راست عضله قلب، و تمام انواع  واقعات التهابی که سبب گسترش ذرات  التهابی دردوران وریدی شوند،  دربمیان آمدن بیماری دخیل بوده میتواند. چنانچه در فوق ازالتهاب پستان، التهاب رحم ، بیماری فووت رات وغیره،  نیز یاد آوری شد. 

    پارچه های التهابی شناوراغلبآ با  چسپندگی که دارند در جدار وریدهای بزرگتر چسپیده و هسته تجمع سایرذرات و بندش نسبی و گاهی کامل ورید ها را نیز فراهم  نموده وبدون شک باعث مرگ میگردند. ولی ذرات کوچکترالتهابی با جریان خون وریدی به سیستم شریانی شش انتقال نموده و بندش شریانچه ها Emboli – را سبب میشوند.  به عین ترتیب درمدت چند روز این ذرات بخش گسترده شریا نچه ها و الویول های شش مسدود شده و بندش التهابی شریان های شش ایجاد میگردد.  بندش وسیع سبب ازدیاد فشار شریانی در شش شده و ازسوی دیگر تضعیف جدار شریانچه ها در اثر عوامل التهابی ، سبب کفیدن شریانچه ها و خونریزی فعال در الویول های شش میگردد. تداوم خونریزی الویولی سبب ازدیاد فشار در الویول ها شده و در نتیجه پاره شدن الویول ها خون وارد برانشها شده وهمراه با سرفه بشکل تف خونی – Haemoptyasis به خارج از شش هدایت میشود.
 در بعضی واقعات این عارضه صرف سبب خونریزی درداخل صدر شده و یا هم  خونریزی درون نسجی شش و تجمع کتله عظیم خون– Hematoma در نسج شش شده و در کل همراه با سایر علایم ، کم خونی شدید را درحیوان ببارمیاورد .   

مطالعه رخداد بیماری درجمعیت ها- Epidemiology

    برآوردهای کالبد شکافی تشخیصی دریک جمعیت بزرگ گاوها نشان داده که 1.3% تلفات ناشی ازسینه بغل گسترشی  بوده که مشخصآ دراثرعوارض شکمبه  و نواقص درتغذیه رخ داده است. تفاوت میان وقوع بیماری بین 1.6 تا 7.3 در100000 رس گاو ثبت شده است. ارقام یاد شده درطی یک سال ثبت شده و بیماری درهرفصل سال رخ داده است. همچنان %69  از گاو های مصاب درطی 90 روزبعد ازآغاز تغذیه نا مناسب به بیماری مصاب شده اند. و میزان تلفات هم %100 بوده است.

دریافت های کالبد شکافی- Necropsy findings

    تقریبآ در تمام گاو های که علایم  تف خونی – Haemoptyasis  شدید داشته اند، دریافت های کالبد شکافی التهاب  و بندش نسبی ورید بزرگ خلفی قلب مشاهده شده است. اکثرآ التهاب درمجاورت با جگر رخداده و بخش های از دهلیزراست را نیز مصاب نموده است. معمولآهم درجوارساحه التهابی ورید  آبسه ها و هم چنان تجمع و احتقان خون وبزرگ شدن جگرHepatomegaly دیده میشود. ششها بزرگ و شدیدآ سرخ رنگ و قوام سخت دارد . اکثرآ خون لخته شده در تمام  نیچه  های شش موجود است. تشکلات خونی درسطح یا  داخل نسج  بستگی به میزان پاره گی انساج دارد. اغلبآ اندازه و ضحامت تشکلات خونی از3 تا به 10 سانتی میرسد و ممکن لخته بزرگ خون درخالیگاه صدرنیزموجود باشد، وممکن لخته های خون درشکمبه نیزدیده شود. درصورتی که بیماری بشکل مزمن سیرکرده باشد تعداد زیاد آبسه ها در شش دریافت خواهد شد.

تداوی و عاقبت بیماری  Treatment and Prognosis

    تداوی بیماری دشواروعاقبت آن هم وخیم  خواهد بود، از اینرو بهترین مشوره ذبح حیوان مصاب است. به ندرت در واقعات مزمن انتی بیوتیک های ساحه تاثیر وسیع نتیجه موقتی  داده است.  پنسلین انتخاب اول تداوی است، آنهم با بلند ترین حد مجاز ( 2200u/kg ) با زرق عضلی و یا زیرپوستی و حد اقل هر 12 ساعت  یک زرق برای مدت دوامداریعنی هفته ها یا ماه ها و تا زمان بهبودی کامل سفارش شده است.

همزمان  منحیث تداوی حمایوی برای  گاو بیمارکه نفس تنگی دارد الی رفع بحران :                                                                             
1-  فورزماید –Furosemide  (mg/kg0.4 الی 1.1) ازطریق ورید و یا عضله  هر12 ساعت

2- flunixin meglumine (mg/kg  0.5 الی 1.1 )  وریدی  یا عضلی هر 8 الی 12 ساعت 

3-  atropine (mg/kg 0.04) زیرپوستی هر24 ساعت

وقایه و کنترول- Prevention and Control

با استناد به عوامل ایجاد کننده، پیش زمینه برای ایجاد بیشترین واقعات بیماری در گاو ها  التهابات و نا هنجاری های شکمبه  و آبسه های جگر بوده است. از اینرو پیشگیری همچو رویدادها  در وقایه بیماری موثرخواهد بود. سفارش میشود گاو ها و سایرنشخوارکننده ها کم کم به خوردن خوراکه های متراکم مانند آرد وسایرغله جات سوق شوند، تا ازوقوع اسیدوزشکمبه جلوگیری شود. درگذشته افزودن مکمل های انتی بیوتیک در جیره حیوان برای جلوگیری از آبسه های جگر سفارش میشد ؛ اما درحال حاضر این اقدام به دلیل انتقال اثرات  انتی بیوتیک از طریق محصول حیوان به مصرف کننده و ایجاد مقاومت درباکتریا ها، این اقدام  نهی گردیده است. در گاو داری های مدرن گاوها هرازچند ماه معاینه صحی میگردند و درصورت نشانه های التهابی، مراقبت و تداوی بموقع آغاز میگرند.

عبدالقدیر قدیس
Dcember 22, 2011 
دانشگاه ایواتی - جاپان

Reference:

1. Gudmundson, J., Radostits OM., Doige CE., 1978. Pulmonary  thromboembolism in cattle due to thrombosis of the posterior vena cava associated with hepatic abscessation, Can. Vet. J. 19: 304-309.

2. Breeze RG et al. 1976.  Hemoptysis in cattle , Bovine Pract 11: 64-72, .

3. Rebhun R et al. 1980. Caudal vena caval thrombosis in four cattle with acute dyspnea, J. Am. Vet. Med . Assoc 176:1366.

4. Jensen R et al. 1976. Embolic pulmonary aneurysms in yearling feedlot cattle. J. Am. Vet. Med. Assoc. 169:518 -520.

حیوانات زلزله را حس می‌کنند

حیوانات زلزله را پیش‌بینی می‌کنند 
این احتمال وجود دارد که حیوانات بویژه آبزیان و دوزیستان  متوجه تغییراتی کیمیاوی که پیش از زلزله در آب‌های زیرزمینی رخ ‌می‌دهد شوند. دانشمندان می‌گویند ممکن است همین تغییرات کیمیاوی در آب های زیرزمینی دلیل رفتارهای عجیب حیوانات در ارتباط با زلزله باشد.

محققان در پی آنکه وزغ ها ( Toad ,حیوان دوزیست همانند قورباغه) چند روز پیش از وقوع زلزله در یکی از شهرهای ایتالیا در سال ۲۰۰۹ تالاب محل زندگیشان را ترک کردند، تحقیقات خود درباره این تغییرات کیمیاوی آب ها را آغاز کردند.آنها گفتند که شاید بتوان رفتار حیوانات را به عنوان یکی از راه های پیش بینی زلزله به خدمت گرفت.

نتایج یک تحقیق در این خصوص در نشریه بین المللی تحقیقات محیط زیست و بهداشت عمومی منتشر شده است. در بخشی از این مقاله محققان مکانیزمی را توضیح می دهند که در آن فشار بر سنگ های موجود در پوسته زمین باعث انتشار ذرات بارداری می شود که وارد فعل و انفعال با آب‌های زیرزمینی می شوند.
حیواناتی که در نزدیکی آب‌های زیرزمینی زندگی می‌کنند به هر نوع تغییرات کیمیاوی در آن به شدت حساس هستند بنابراین آنها ممکن است چند روز پیش از اینکه سنگ‌ها به لرزش درآیند و زلزله روی دهد آن را حس کنند.

تیم تحقیق به رهبری فرایدمن فراند از ناسا و ریچل گرانت از پوهنتون اوپن بریتانیا ابراز امیدواری کرده‌اند که این فرضیه الهام بخش زیست شناسان و زمین شناسان برای همکاری با همدیگر و پی بردن به چگونگی امکان کمک گرفتن از حیوانات برای تشخیص برخی نشانه های فرار زلزله باشد.
وزغ های ایتالیایی اولین مورد از رفتارهای عجیب حیوانات پیش از وقوع زلزله نیستند.
در طول تاریخ گزارش‌هایی از رفتار عجیب خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها پیش از وقوع زلزله ثبت شده است . برای مثال در سال ۱۹۷۵ در هایچنگ چین، بسیاری از مردم یک ماه پیش از بروز زلزله عظیم در آن شهر شاهد خروج مارها از لانه‌هایشان بودند، این بسیار عجیب بود چون این مارها در فصل سرد زمستان زمانی که در میانه خواب زمستانی بودند، از لانه‌هایشان بیرون خزیدند، کاری که در حرارت خیلی پایین تر از صفر برای خزندگان خونسرد می تواند به مثابه خودکشی باشد.
اما هر کدام از این اتفاق‌ها مثل بیدار شدن خزندگان از خواب زمستانی، یا بالا آمدن ماهی‌های قعر آب ها به سطح دریاها روایت‌هایی شخصی از افراد است و زلزله‌های بزرگ بسیار نادر است و بررسی وقایع منجر به آن امکان پذیر نیست.
به همین دلیل بود که مسئله وزغ ها یا قورباغه های ایتالیا متفاوت بود . خانم گرانت از پوهنتون اوپن در آن سال مشغول بررسی جمعیت وزغ ها برای پروژه دکترای خود بود که متوجه تخلیه آنها شد او گفته است : "بسیار چشمگیر بود، تنها ظرف سه روز تعداد قورباغه ها از ۹۶ عدد به صفر رسید"
پس از انتشار دریافت های خانم گرانت از ناسا با او تماس گرفتند. دانشمندان آژانس فضایی آمریکا در بررسی تغییرات کیمیاوی در اثر فشار بر سنگ ها می‌خواستند بدانند آیا این مسئله ارتباطی با خروج وزغ ها از این منطقه دارد. به گفته یک زمین شناس از ناسا، وقتی سنگ‌ها در زیر زمین تحت فشار قرار می گیرند و به سطح زمین نزدیک می‌شوند، "پیش از وقوع زلزله ماده‌ای در هوا منتشر می‌‌شود که هوا را به ذرات بارداری به نام یون تبدیل می‌کند"
این مواد باعث سردرد و حالت تهوع در انسان و افزایش هورمون استرس در خون حیوانات می‌شود.
محققان گفته اند که رفتار حیوانات می‌تواند یکی از عوامل مرتبط با پیش بینی زلزله باشد و افزوده اند که اگر ما بتوانیم چهار یا پنج مورد از این نشانه‌ها را با یکدیگر مرتبط کنیم، در آن زمان خواهیم گفت که اتفاقی در حال رخ دادن است.

BBC science

کوسه‌ ماهی سرچکشی

کوسه‌ ماهی سرچکشی  (Hammerhead sharks)

 انطباق دید دو چشم می تواند به هم پوشی دو تصویر مجزا دردوربین های شکاری تشبیه شود.

 نام علمی این ماهی Sphranidae بوده طول بدن بعضی آنها به بیش از 4 مترو وزن بیش از 400 کیلوگرام دارند.

اين ماهي شناگر نيرومند بوده و به اين شهرت دارد كه اگر درجال بیفتد آنقدرمي جنگد تا از خستگي هلاك شود. حس بوياي بسيار قوي، چشمان تيز بين و خلق وخوي پيش بيني نشده  از ویژه گی های این کوسه  ماهی است. قسمت چكش مانند وعجيب سراين حيوان عامل تعادل آن است. علاوه بر آن  چشمان تيز بينش نیزدردو طرف سرچكشی  قرار گرفته  که به اين ترتيبب قابلیت استفاده بیشتر دارند. کوسه سرچکشی  قبل از اينكه حمله اش را شروع كند درآب بدون حركت قرار مي گيرد و چشمانش را به قرباني خويش مي دوزد، به این دلیل شکارش کوچک ترین چانس فرار را نیز از دست میدهد.  دامنه تغذيه وسيعي از ماهيها را دارد كه شامل كوسه ماهي هاي ديگر نیز میگردد واز كوسه ماهي به شمار ميرود كه به انسانها حمله مي كند و گاهی در نزديك سواحل،  شاپر پشتي بزرگش از ميان آب ديده مي شود . این کوسه ماهی ها در تابستان به سمت شمال و آبهاي سردتر حركت مي كنند كه اين عملكرد مشابه كوسه هاي ديگر نيست ، آنها اغلب دردسته های بزرگ حركت مي كنند و در آبهاي گرم تمام اقيانوس ها ديده مي شوند.

 سرچکشی ها شهرت دارند كه اگردرجال بیفتد آنقدرمي جنگد تا از خستگي هلاك شود.

کنجکاوی درمورد شکل عجیب سر این نوع کوسه ماهی از ۲۰۰ سال پیش با شناسایی این جانوران عظیم الجثه، آغاز شد . اما مباحثه های علمی پیرامون ارتباط میان میدان بینایی و شکل سر در این موجودات تنها به چند دهه اخیر باز می گردد. کوسه های سر چکشی ازمیدان بینایی 360 درجه برخوردارند. 

چرا کوسه های سرچکشی ازچنین سیمای اسرارآمیزی برخوردارند؟

تا به امروز فرضیه های متعددی دراین رابطه مطرح شده است. از آن جمله، فرضیه ای است که شکل چکشی سراین نوع کوسه ها را با میدان دید وسیع تر آنها مرتبط می داند.  اما این فرضیه تا به امروز توسط جانورشناسان مختلف مورد سوال قرار گرفته بود. آنها معتقد بودند که هنوز شواهد کافی برای این که بگوییم ساختار سراین موجودات به بینایی آنها کمک می کند یا خیر، وجود ندارد.

موقیت چشم ها به کوسه اجازه می دهد تا ازامکان دید۳۶۰ درجه برخوردار شوند.

بلاخره درنتیجه تحقیقات راز کوسه‌های سرچکشی آشکار شد. نتایج تحقیقات جدید تا حدودی پرده از راز سرچکشی شکل این کوسه ها برمی دارد. این پژوهش ها آشکارساخته است که این نوع سر، همانند یک دوربین شکاری به کوسه ها اجازه می دهد تااز امکان دید۳۶۰ درجه برای جستجوی بهتر شکار برخوردار شوند.

 انطباق دید دو چشم که می تواند به هم پوشی دو تصویر مجزا در

دوربین های شکاری نیز تشبیه شود، به کوسه ها اجازه می دهد تا فاصله دقیق با شکار خود را به طور دقیق تری ارزیابی کنند. اگر چه این نظریه سالها مورد توجه دانشمندان قرار داشت، اما تنها آزمایش های اخیر توانستند صحت آن را تایید کنند. دانشمندان با نصب حسگرهایی بر روی پیشانی نژادهای گوناگون کوسه و آزمایش میدان بینایی آنها، متوجه شدند که این سر چکشی ها هستند که از وسیع ترین و دقیق ترین میدان بینایی برخوردارند و می توانند فاصله خود با شکار را دقیق تر محاسبه کنند.  این نوع جمجمه همچنین به کوسه های سرچکشی اجازه می دهد تا با چرخاندن سر به طرفین، دید کاملی از پشت سر خود داشته باشند.

این کوسه ماهی ها اغلب دردسته های بزرگ حركت مي كنند

http://news.bbc.co.uk/earth/hi/earth_news/newsid_8376000/8376740.stm  

پلنگ سفید افغانستان

    پلنگ سفید  افغانستان  

(Afghanistan's snow leopard)

نتایج تحقیقات دانشمندان نهاد حمایت از یوز پلنگ ها  که در مجلهء بین المللی مطالعات محیط زیست منتشر شده، نشان می دهد که نخستین نوار ویدیویی پلنگ های سفید در افغانستان ثبت شده است.

دانشمندان با استفاده از کمره ها و وسایل خاص توانسته اند، در مورد تعداد پلنگ های سفید، برنامهء زنده گی روزمره و تعیین قلمرو آن ها معلومات حاصل کنند.                                   

به اساس عکس های گرفته شده از 16 محل مختلف در واخان بدخشان افغانستان آنتونی سیمس و همکارانش می گویند، محیط زیست پلنگ های سفید، دور افتاده ترین کوه ها، زیبا ترین و دست نخورده ترین مناطق جهان می باشد. کمیت پلنگ های سفید دیده شده در جریان مطالعات در افغانستان، آنتونی سیمس و همکارانش را متعجب ساخته است.

 در گذشته نیز مطالعاتی در مورد این حیوان کمیاب در افغانستان صورت گرفته است که نتایج مطالعات و آثار موجود همه  نشان میدهد که این پلنگ مختص به افغانستان میباشد.

 تعداد محدود پلنگ های سفید در جهان باقی مانده اند. آنها در قلل مرتفع کوه های همالیا، واخان بدخشان درافغانستان، بدخشان کوهی تاجکستان و منگولیا در پناه سنگ ها و صخره ها و میان برف ها،  آرام و بدون سر و صدا، زنده گی می کنند.  

داکتر توماس مک کارتی رییس برنامهء پلنگ های سفید، گروپ حفاظت از یوزپلنگان که به خاطر مطالعهء این حیوان زیبا، دو دهه را در سلسله کوه های همالیا سپری کرده است،  می گوید "من هرسال حدود شش ماه را در سرزمین پلنگ ها سپری می کنم". 

وی در یک تماس تلیفونی از تاجکستان به روزنامهء نیویارک تایمز گفته است " من در منگولیا فرستنده های رادیویی را بالای چندین پلنگ نصب کرده ام. زیگنال های رادیویی به طور دقیق در مورد مسیر حرکت و موقیعت آن ها معلومات می دهند".

 پلنگ های سفید هرگزغرش نمی کنند و صدای آن ها به پشک های سیامی شبیه ایست.

بی جهت نیست که پلنگ های سفید را به «نام ارواح کوهستان» نیز یاد می کنند. حتی داکتر مک کارتی هم در بیست سال به غیر از چند مورد محدود که از تعداد انگشتان یک دست تجاوز نمی کند، پلنگ های سفید را به چشم  ندیده است.    

 دکتور جورج چاللر، بیولوژیست و متخصص مرکز مطالعات یوزپلنگان می گوید  "پلنگ های سفید حیواناتی اند که نمی خواهند توسط دیگر موجودات زنده دیده شوند. شما آن ها را دیده نمی توانید."

پلنگ های سفید در افغانستان با شکار آهو و سایرحیوانات وحشی تغذیه می کنند. یک پلنگ سفید نر به ندرت بیش از 100 تا 120 پوند وزن دارد، در حالیکه یک پلنگ معمولی می تواند بیش از 550 پوند وزن داشته باشد.

پلنگ های سفید در کوه های بیش از دوازده کشور آسیای مرکزی و جنوبی زنده گی می کنند. دانشمندان 14 پلنگ سفید را در منگولیا دیده و با فرستنده های (GPS) مجهز ساخته اند. نژاد پلنگ های سفید دراثر فعالیت های انسانی، شکار، تجارت حیات وحش و پوست و همچنان تعرض رمه داری به حریم زیست آن ها، در معرض خطر نابودی در جهان قرار دارد.  

 دانشمندان پلنگ های سفید را که بطور آزادانه در جهان زنده گی می کنند، بین 4500 تا 7500 تخمین کرده اند که در 16 سال اخیر تعداد آن ها به طور چشمگیر حدود 20 درصد، کاهش یافته است.

فروش پوست پلنگ برفی  در بازار کابل

پیوند ها : - Rare snow leopards found in Afghanistan
         - Snow Leopard Population Discovered in Afghanistan
         -ویدیو : Snow Leopards Tagged in Afghanistan—A First
   

آهوی مارکوپولو

محل زیست آهوی مارکوپولو نیز واخان بدخشان افغانستان  تثبیت شده است. این گونه آهو  زمانی سرمایه ملی افغانستان محسوب میگردید، که بدبختانه دوام نا امنی ها وعدم مراقبت های لازم از حیات وحش، از گذشته تا الحال دراثرشکار بی رحمانه  نسل این حیوان درافغانستان محدود گردیده است .

منبع ارقام رادیو آزادی

استفاده ارزنده از محصولات فرعی حیوانات

استفاده ارزنده از محصولات فرعی  حیوانات

ما انتظار داریم بیشتر چیزهایی که امروز استفاده می کنیم ساخت دست بشر باشد. اما بعضی شرکت ها با نوآوری های خود راه هایی پیدا می کنند تا هر چه بیشتر از تک تک اعضای بدن حیوانات برای ساخت اشیایی که ما بطور روزمره بکار می گیریم استفاده کنند.
از اعضای مختلف بدن گوسفند که در صابون شما مخفی است، تا قسمت های مختلف ماهی در آبجو ( بیر)، ذره ذره بدن حیوانات، اگر سر از بشقاب غذای شما در نیاورد، اغلب تبدیل به محصولاتی می شود که همه روزه استفاه می کنیم.
شرکت های صنعتی شیوه های جالب و هوشمندی ابداع می کنند تا بخش های غیرخوردنی حیواناتی نظیر گاو، خوک و گوسفند را به کالاهایی تبدیل کنند که از کیفیت مرغوب و منحصر بفردی برخوردار است.

شرکت نورفولک یکی از این کمپانی هاست که روده گاو را از سطلهای گاوداری ها جمع می کند و از آن تور راکت برای قهرمانان تنیس جهان می سازد. روزینا مدیر تولید این شرکت می گوید: "هر راکت تنیس بطور متوسط محصول روده چهار گاو است." این روده ها بروسس می شود، بعد در قطعات ۱۲۰ سانتیمتری بریده و با مواد کیمیاوی محافظوی مخلوط می شود. پس از خشک شدن در اتاق های مرطوب مراحل دیگرپروسس را طی می کند و سرانجام تبدیل به تور راکت تنیس می شود. این کار طاقت فرسایی است که از آغاز تا انتها شش هفته بطول می انجامد، اما ارزش آن را دارد: "وقتی این تور در راکت قرار گرفت و توپ به آن خورد، کشیده می شود، اما بعد به شکل اصلی خود بر می گردد. چون روده خاصیت الاستیکی طبیعی دارد و هرگز کشش خود را از دست نمی دهد. بنابر این ضربه توپ را بسیار بیشتر در خود هضم می کند و احتمال التهاب آرنج که بسیاری از تنیس بازان از آن رنج می برند را کاهش می دهد."
این کمپنی که بیش از ۱۰۰ سال به این حرفه غیرمعمول مشغول است، از همین تکنیک برای تولید چنگ و سایر آلات قدیمی موسیقی از روده گاو استفاده می کند.
پتوی کفی آتش نشانی  : روده تنها یکی از اعضای کابردی و ارزشمند گاو است.از هنگامی که بشر گوشت گاو می خورد، از پوست آن نیز چرم می سازد و از استخوان های آن نیز چینی اعلا تولید می کند. اما در عصر جدید، از سم گاو محصول مهمی تولید می شود. از کراتیئن و پروتین موجود در سم گاو، مواد خاموش کننده حریق ساخته می شود و بسیاری از آتش نشان ها بخصوص در فرودگاه ها از آن استفاده می کنند. کف خاصی که تولید می شود ویژه خاموش کردن آتش های بسیار شدید است که در اثر سوخت طیاره رخ می دهد.
کراتیئن باعث می شود که حباب های کف مواد خاموش کننده حریق به یکدیگر متصل بماند و همچون پتو بر روی شعله های آتش بیافتد و آن را به سرعت خاموش کند.

گاو تنها حیوانی نیست که اعضا و احشای آن چنین قابل استفاده است. بعضی تولید کننده های آبجو یا بیر با اضافه کردن سریشم ماهی، تیرگی آبجو را از بین می برند و محصولی تولید می کنند که شفاف و زلال است. ای ن ماده در داخل معده یا صفرای برخی انواع ماهی وجود دارد و به آن خاصیت طبیعی شناور بودن در آب می دهد.
اینها تنها چند نمونه از موارد متعدد استفاده از اعضا و احشاء حیواناتی است که ما می خوریم.






BBC

امراض داخله شتر

امراض عمده داخله شتر

عمده ترین بیماری های داخله در شتر اسهال Diarrhea، بیماری Myopathy تغذیوی ، دمش Tympany ، بیماری انحراف گردن، التهاب ضربه ای ریتیکولم وپریتونیوم Traumatic reticulum peritonitis–TRP، خون شاش Haematuria ، التهاب شیردان Abomasitis ، کوری Blindness و دل درد شدید Colic، می باشند. 

اسهال شتر/ Diarrhea 

     اسهال به عنوان یکی از علایم کلینیکی بیماریهای باکتریائی ،‌ ویروسی ، پرازیتی ، تغییر ناگهانی جیره غذائی،‌ فشاریا استرس وغیره، به شمار می رود . از اینرو اسهال یکی از شایع ترین اختلالات مشاهده شده در شتر های باغ وحش ها وهمچنان فارم های پرورش شتر می باشد .تغدیه شتر با علوفه تازه غالباً باعث اسهال می شود . این مسئله معمولا ًدر فصل های بهار و خزان به خاطر بالا بودن میزان آب و ارزش غذائی علوفه افزایش می یابد . شدت اسهال در شتر ازمدفوع نرم مشابع به مدفوع گاو ، تا فواره یی متغییر است . 

اگر اسهال دوامدار باشد ممکن است پرولپس رکتوم نیز رخ دهد . اختلالات الکترولیت ها افزایش یافته بخصوص کاهش در کلسیم سیرم خون می تواند منجر به اختلالات دوران خون و گاهی نارسایی قلبی شود ومتعاقب آن کاهش شدید سودیم ممکن است رخ دهد .اسهال دوامدار می تواند بالای رشد و نموی جونگ (چوچه شترها) اثر بگذارد . اسهال برنگ خاکستری اغلب در بیماری های باکتریائی ناشی از التهاب روده ها دیده می شود در حالی که اسهال سبز رنگ در نتیجه خوردن علف تازه بوجود میاید که در صورت بروز چنین حالتی باید شتر مریض را از چراگاه دور ساخت و از دادن علوفه سبز به آن خودداری نموده و در عوض علوفه خشک و آب کافی در اختیار حیوان گذاشته شود . هم چنان برای تآمین آب از دست رفته بدن باید به حیوان الکترولیت ها بشکل زرقی و یا خوراکی داده شود .انتی بیوتیکهای وسیع التاثیر و انتی سپزمودیک ها در موارد ویژه مفید است. مدت قابل ملاحظه برای تداوی اسهال نیاز است و همچنان کنترل بیوشیمی خون با تست های هیماتولوژی در حیوان مریض توصیه می گردد. 

.Myopathy تغذیوی یا بیماری ماهیچه سفید

بیماری است که در اثر کمبود ویتامین E در جیره غذایی شتر رخ می دهد. Myopathy تغذیه ای در شترهای که به شکل جا بند پرورش داده می شوند گزارش شده است. اما در شتر های که تغدیه آزاد یا صحرایی دارند گزارش نشده است. تغذیه شترهای مادر در حالت جابند با علوفه خشک و مواد متراکم مانند غلات بدون افزورن مکمل ویتامین E می تواند منجر به بروز بیماری مشابه درچوچه شترها شود. زیرا شیر شتر مادر دچار کمبود ویتامین E خواهد بود همچنان مقدار چربی شیر نیز در جذب ویتامین Eتوسط جونگ دخالت دارد . باید توجه داشت که شتر باید در هر کیلوگرم جیره غذایی IU, 140 ویتامین E دریافت کند . به خصوص این امر زمانی اهمیت بیشتر می یابد که شتر به شیر دادن جونگ مکلف باشد.

دمش :Tympany 

   دمش یکی از بیماری های شایع در بین شترها است که علت اصلی آن پرخوری شتر شناخته شده است . در چنین حالتی شکمبه شتر از مواد غذایی انباشته می شود . در علایم دمش می توان ناآرامی ، پندیدگی پهلوی چپ را در شترمشاهد کرد وچنانچه این عارضه به صورت فوق حاد تظاهر نماید می تواند کشنده باشد . معمولاً در چنین حالتی بهتر است که سریعاً از داکتر وترنر کمک گرفته شود تا حیوان از مرگ حتمی نجات یابد .

درتداوی چنین حالت اولین اقدام استفاده ازوسایل همچون تروکار برای پنچر نمودن شکمبه سفارش میشود وپس از خارج شدن گاز شکمبه باید اقدام به تجویز دوا های مسهل نمود . تاکید شده است که تداوی باید توسط داکتر وترنر ورزیده صورت گیرد ، زیرا ممکن است که عدم دقت در تخلیه گاز شکمبه عملیه منجر به مرگ شترگردد.

عارضه انحراف گردن Wry neck disease  

     این بیماری باعث انحراف سرو و گردن شتر به یک سوی بدن شده و گردن تا مدت ها به همان حالت باقی می ماند. چنانچه باعث می گردد که شتر نتواند غذا بخورد و یا حتی آب بنوشد . این بیماری نیزچنانچه به درازا بکشد باعث مرگ شتر می گردد . علت بیماری تا اکنون شناخته نشده ولی برخی ها علت آنرا ناشی از مسمومیت و برخی دیگر کمبود ویتامین B را عامل آن می دانند وبرخی دیگرهم قرار گرفتن در معرض باد سرد را عامل مسبب این عارضه می دانند . علایم کلینیکی بیماری شامل انحراف کامل گردن به سوی عقب تا نیمه بدن همانند حالت تب شیری Hypocalcaemia در ماده گاو شیرده بوده و همراه با شخ شدن عضلات گردن شخی تدریجی عضلات علاشه رونما گردیده که عمل غذا خوردن رامشکل میسازد. طوری که پس از روز سوم حیوان به طور کامل خورده و نوشیده نمیتواند ودرد شدید در هنگام لمس ناحیه گردن احساس میکند. 

عوامل مساعد کننده بیماری گوناگون بوده که بعضی از آنها مانند باران های شدید ،‌ عبور از رودخانه ،‌ نوشیدن بلادرنگ آب سرد در فصول گرما بعد از راهپیمائی های طولانی با بار سنگین ،‌برداشتن زین شتر بعد از راهپیمائی یا کار سخت قبل از این که عرق بدن شتر خشک شود و همچنان اختلاف فاحش بین در جه حرارت شب و روز در دشتهای ریگی و بیابانهای سرد را میتوان نام برد. 

شتر بیمار به علت شخی عضلات گردن ، کمر و پاها و غالباً بعلت خمیدگی یک و یا هر دو پای عقب خیلی سخت و را ست راست راه می رود ، عضلات گردن به طرز ویژه ای منقبض می شوند به طوری که باعث تکان های غیر ارادی سر حیوان خواهد شد . شتر مبتلا به زمین نشسته یا در هنگام برخاستن بر روی زمین می افتد و قادر به بلند شدن نبوده و عضلات پا های عقبی حدود دوساعت بعد از افتادن به زمین قدرت خود را از دست خواهند داد ، سپس یک طرف گردن بطور خاصی به علت فلجی عضلات متورم خواهد شد . گردن به خودی خود نمی تواند راست شود مگر اینکه به یک طرف فشار داده شود . با پیشرفت بیماری تمام قدرت گردن از بین رفته و شتر بیمار باسر خم شده به یک طرف، روی زمین می نشیند و یادر حال فلج کامل عضلات بدن بر روی زمین دراز می کشد . در صورت فلج عضلات روی و علاشه ، دهن بازمانده و لب پائینی کشال میگردد و در همین حال لعاب از دهن حیوان ترشح خواهد کرد . بعضی اوقات سایرعلایم یک ساعت بعد از ظهور اولین نشانه بیماری به وقوع می پیوندد . 

فلج گردن عارضه دایمی نبوده و شترهائی که معالجه می شوند گردن آنها نیز کاملا بهبود خواهد یافت . در جریان سیر بیماری شتر مبتلا حواس خود را از دست نخواهد داد. در تعداد اندکی از شترهای کوری دیده می شود . در هنگام شروع بیماری درجه حرارت بدن شتر به اندازه یک درجه فارنهایت افزایش خواهد یافت . ولی به تدریج حرارت بدن کاهش یافته و به حد طبیعی خواهد رسید . دمش حاصل از خوابیدن شتر بر روی زمین و باعث وخامت وضع بیمار شده وممکن است که سریعاً به مرگ منتهی شود . 

درتمام مواردی که به مرگ منجر می شود معمولا ًمرگ در عرض 36 الی 48 ساعت اتفاق میفتد و ارقام مرگ و میر شتر های فارم ها تا به 25 درصد گزارش شده است.

برای راست کردن ،‌گردن شتر باید گوش های شتر مبتلا را گرفته و سر آن را طوری جلو بیاوریم که گردن راست شود، سپس برای مدت 10 تا 15 دقیقه گردن شتر را به همین حالت نگه می داریم، زیرا این عمل شتر را قادر خواهد ساخت گردن خود را کنترول کرده و تجدید قوا نماید و این امر باعث می شود که شتر در اثرپیچش گردن دچار خفگی نشود ضمنآ می توان با استفاده از تکه پشمی گردن شتر را بنداژ پیچی نموده و در صورتی که شتر بر روی زمین خوابیده باشد ،‌ باید هر یک ساعت حیوان را از یک پهلو به طرف دیگر چرخاند شود تا از ایجاد دمش شکمبه در حیوان جلوگیری شود . در صورتی که شتر در حالت نشسته روی زمین قرار گرفته باشد بهتر است که با گذاشتن یک بوجی کاه بشکل اتکا طوری بدن و گردن تقویت شود که نه گردن به عقب منحرف شود و نه شتر روی زمین به یک طرف بیفتد . هم چنان باید روزانه دوبار به شتر آب وغذا داده و هر صبح و عصر 25 گرام امونیم کربنات به شکل خوراکی و 30 میلی گرام سولفات استرکنین به صورت زیر جلدی تجویز شده است. با مراقبت صحیح می توان تمام عواملی را که باعث ایجاد این عارضه می شوند کنترل نمود.

بلعیدن اجسام اجنبی:

    اجسام فلزی مثل سیم و میخ و سوزن و غیره و اجسام غیر فلزی مثل ریگ و سنگریزه و استخوان وغیره ، در بخش اول و دوم معده شتر (rumen & reticulum) ، باعث عوارض احتمالی مانند: انباشتگی مواد درشکمبه (rumen impaction ) ، دمش ( rumen tympany) ، چسپیدگی رومن و یا ریتیکولم به دیوار بطن ویا حجاب حاجز سوراخ شدن رومن و ریتیکولم ودر نهایت التهاب پریتونیم (Peritonitis)و التهاب اعضای مجاور در اثر ضربه حاصله از اجسام اجننبی میگردد.

التهاب ضربه ای ریتیکولم وپریتونیوم

 Traumatic reticulum peritonitis–TRP 

     این بیماری در گاوها و گاومیش ها به وفور مشاهده می شود و شترها نیز به آن مبتلا می شوند اما میزان وقوع آن در شترها به مراتب از گاوها کمتر است. شترهادر هر سن و سال به این بیماری مبتلا می شوند و بیماری بیشتر در سنین 2 تا 6 سالگی در شتراتفاق می افتد. با وجودیکه شتر ها در خوردن غذا نسبت به گاو ها کمتر حریص اند اما باز هم بدیهی است که حیوان از خوردن هر نوع جسم خارجی که به نحوی در غذای روزانه او وارد شود روی گردان نبوده و تا به حال انواع و اقسام اجسام خارجی به اشکال و اندازه های متفاوت با عملیات های جراحی از معده این حیوان خارج شده است . 

چگونگی بمیان آمدن بیماری:

   التهاب ضربه ای ریتیکولم و پریتونیم بعد از بلعیدن اجسام اجنبی نوک تیز توسط حیوان و عبور این اجسام از رومن به ریتیکولم و استقرار آنها در آنجا که به مرور زمان این اجسام نوک تیز در اثر فشار های متعدد به دیوار ریتیکولم فرو رفته که بعدآ پریتونیم را نیز سوراخ و التهابی میکند. اجسام خارجی مذکور معمولا ًعبارتند از : میخ ،‌ سوزن ،‌ قطعه سیم ، پارچه های فلزی نوک تیز ،تکه های چوب و استخوان نوک تیز می باشد که عواملی مانند ‌فشارهای وارده بر ریتیکولم در اثر دمش شکمبه ،‌ پرشدن حاد شکمبه ، فشارهای اواخر بارداری و یا در حین زایمان سبب خلیدن این اجیام به جدار ریتیکولم میگردد. که در این حالت انقباظ عضلات شکم و حرکات ریتیکولم باعث فرو رفتن بیشتراجسام به جداره ریتیکولم شده و بلاخره ممکن است به اعضای دیگر بدن نیز نفوذ کنند .

دیده شده است که اجسام خارجی نوک تیز در شترها جدار شکمبه را راحت تر سوراخ می کنند که علت آن اختلاف شدید بین صفات تشریحی و ساختمان اناتومیکی این دو جدار است با وجود آنهم اجسام فلزی در مقایسه با رومن جدار ریتیکولم را بیشتر سوراخ میکنند،چون اندازه ریتیکولم در مقایسه با رومن کوچک است و محفظه ای تنگی را تشکیل می دهد و از طرفی دارای حرکات بیشتر می باشد لذا احتمال نفوذ اجسام فلزی نوک تیز در چین های آن بیشتر از رومن است.

در مقایسه با گاو احتمال بروز بیماری TRPدر شتر بسیار کمتر است و علت آن دلایل زیر می تواند باشد: 

- ضخامت جدار ریتیکولم در مقایسه با گاو در حدود سه برابر می باشد در حقیقت سد محکم در جلو گیری از خلیدن اجسام فلزی میباشد.

- در شتر ها وسعت زیاد در حفره های ریتیکولم عامل موثر در عدم خلیدن جسم نوک تیز به جدارآن میباشد ، بدین ترتیب که وقتی جسم خارجی از رومن وارد این عضو شد موجودیت فضای بیشتر سبب میشود تا جسم کمتر تحت تاثیر حرکات این عضو و فشار اعضای مجاور قرار گیرد و در نتیجه احتمال خلیدن آن کاهش می یابد. از جانب دیگر تعدا زیاد حفره ها، وسعت و عمق آنها در ریتیکولم شتر در کاهش واقعات بیماری موثر بوده است بدین ترتیب که وقتی جسم خارجی در یکی از حفره ها قرار گرفت بلافاصله با ذرات ریگ وخاک که در عمق هر حفره وجود دارد مخلوط شده و بعد از مدتی در بین این مواد و محتویات دستگاه هضمی قرار می گیرد بنحوی که توانائی خلیدن را از دست میدهند.

- نحوه خوابیدن شتر نیز عامل موثری است که ممکن است در تقلیل بروز این بیماری موثر باشد. بدین مفهوم که این حیوان همیشه برای خوابیدن روش کاملاٌ مستقیمی را انتخاب نموده و کمتر همچون نشخوار کنندگان دیگر از جمله گاو از این پهلو به آن پهلو می شود، در نتیجه فشار اعضا بر روی یکدیگر و نفوذ اجسام فلزی کاهش پیدا می کند .

علایم کلینیکی

   علایم کلینیکی در شتر معمولا به شکل نفخ شکمبه ظاهر می شود ،‌ زمان لازم برای تبارز علایم کلینیکی بیماری متغیر بوده و از 10 روز تا چند ماه به طول می انجامد . باید متذکر شد که کثرت تعداد اجسام ا جنبی در ظهور علایم بیماری تأثیر زیادی ندارد . اجسام فلزی دارای دو سر تیز مستقیم و مقاوم با طول متوسط زودتر از اجسام فلزی نرم و کج و یک سر تیز موجب ایجاد عوارض بیماری می شوند . افسردگی ،‌ کاهش وزن و اشتها ،‌ تقلیل حرکات شکمبه و افزایش تعداد حرکات تنفس و قلب و بلند رفتن درجه حرارت بدن و در بعضی موارد موجودیت خون خالص در مواد غایطه حیوان، از علایم کلینیکی مشخص و اولیه بیماری می باشند .

تشخیص کلینیکی و تداوی

     بیماری TRPدر شتر ها بدون استفاده دستگاه ردیابی فلزات یاMetal detector دشوار است. عمومآ علایم کلینیکی بعد از صدمه به اعضای حیاتی ظهور میکند.

تداوی

 با در نظر داشت وضعیت کلینیکی حیوان به وسیله عملیات جراحیrumenotomy و Laparotomy,و تداوی التهاب ساحات مصدوم صورت میگیرد . اما باید خاطر نشان ساخت که تشخیص بموقع در تداوی نقش اساسی دارد و در بسا موارد در صورتی که هنوز جسم اجنبی به اعضای مهم حیاتی مانند قلب ، شش ها و جگر وغیره ، صدمه نرسانیده باشدو وضعیت کلینیکی حیوان نورمال باشد عمل جراحی موفقیت آمیز خواهد بود.

خون شاش / Heamaturia 

      خون شاش یا موجودیت خون در ادرار درحقیقت سندرمی است که همراه با بیماری های عفونی ویا التهاب مجرای ادرار مشاهده می شود . این حالت در شترها به ندرت رخ میدهد وبرای تداوی آن باید نخست عامل اصلی بیماری را تشخیص و تداوی گردد. خونشاش در چوچه شترهای نوزاد را می توان با تجویز ویتامین K وکلسیم تداوی کرد.

التهاب ابومازوم Abomasitis :

    این عارضه معمولاً در هنگام آلودگی حیوان به کرم های همونکوس( Heamoncuss) ویا مسمومیت با علفهای سمی ویا خوردن مواد کیمیاوی تحریک کننده مانند ارسنیک ویا خوردن برگ های گیاه دفلی Oleander رخ می دهد .التهاب ابومازوم با علایمی مانند بی اشتهایی ، دندان سائیدن ، اسهال و ضعف عمومی همراه خواهد بود . در کالبد شگافی حیوان تلف شده ، التهاب و ضخامت غشای داخلی ابومازوم وتخریب سطح مخاطی آن دیده خواهد شد . در برخی موارد ودر صورت آلودگی پرازیتی ،میتوان کرم های کوچک همونکوس را در داخل ابومازوم مشاهده کرد . برای تداوی این بیماری باید ابتدا عامل بیماریزا را برطرف نموده و دوا های مقوی تجویز گردد .

کوری شتر Blindness : 

    کوری یکی از عوارض شایع در بعضی از گله های شتر است عامل این بیماری می تواند فلج عصب بینایی باشد . البته علت فلج عصب مذکور ناشناخته است وبرخی از موارد این نوع بیماری با تجویز ویتامین B1 تداوی می شود . برخی ها نیز پیشنهاد می کنند که پشت گوش شتر را داغ نمایند تا این کار وباعث تحریک عصب بینایی گردد . اما شب کوری با تجویز ویتامین A قابل تداوی است .معمولاً عوارض فوق الذکر در هنگام خشکسالی ، قحطی وکمبود شدید علوفه سبز رخ می دهد .

زخم قرنیه Corneal opacity نیز یکی از عوارض شایع در بین شترهای است که به بیماری سورا Trypanosomiasis) ) مبتلا می شوند ، گاهی اوقات این عارضه در اثر ضربه های وارده به سر شتر ، فرورفتن تیغ وخار درچشم ویا آلودگی مزمن به کرم تیلازیا Thelazia lessei روی می دهد . علت این عارضه اگر بیماری سورا باشد ، باید اقدام به تداوی بیماری سورا کرد . به هر حال استفاده از دواهای سلفانامیدها بویژه پماد های چشمی می تواند برخی از عفونت های حاصله را درمان کند . در التهاب حاد قرنیه چشم بهتر است که شتر بیمار در معرض تابش شدید آفتاب قرار نگیرد وچشم با محلول رقیق بوریک اسید % 1 شستشو شود وپس از آن هیدروکورتیزون Hydrocortisone و پنسیلین تجویز گردد . در صورت آلودگی به پرازیت های چشمی بهتر است که با گاز پاک اقدام به خارج نمودن پرازیت از چشم شتر نمود .

دلدرد شدید Colic 

   کولیک معمولاً در شترهایی دیده می شود که مقدار زیادی حبوبات پوپنک زده ویا گندیده خورده باشند ، همچنان درچوچه شترهای که پس از گرفتن از شیر مادر مقدار زیاد غذا را در یک بار مصرف می کنند دیده شده است . در سایر موارد تغذیه در زمین های ریگزار که شتر به همرای علوفه مقدار ریگ و خاک را میخورد نیز بیماری دیده شده است . گاهی اوقات کولیک به صورت وقفوی وچندین بار در روز اتفاق می افتد وممکن است که این حالت برای سه تا چهار ماه ادامه یابد . در این عارضه پوست دچار خراش وزخم شده و در ناحیه قبرغه هفتم ویا مفاصل زانو و سینه زخم هایی پدید می آید که علت بروز این زخم ها فشار دادن آن نواحی بر روی زمین است . 

عارضه کولیک در شتر با دردهای شدید ناحیه شکمی همراه است که در چنین حالتی شتر بر روی زمین دراز می کشد و اندام های حرکتی خود را به داخل می کشاند وگاهی نیز از شدت درد به خود می پیچد و بر روی زمین لوتک می زند ویا این که اقدام به لگد زدن می کند . در چنین حالات نبض وسرعت تنفس شتر افزایش می یابد وحیوان ناله و فریاد میکند وحرارت بدن طبیعی بوده ویا از حالت طبیعی نیز پایین تر خواهد بود . گاهی اوقات دل درد همراه با استفراغ است که چنین حالتی معمولاً بیجا شدگی ابومازوم مشاهده می گردد. در بعضی اوقات علت درد مربوط به سیستم هضمی نیست که در چنین حالات به آن دل درد کاذب می گویند ومعمولاً چنین درد ها همراه با التهاب پیرتونیم (peritonitis) وتب می باشد وبرای تداوی شتر بیمار ، باید در مرحله اول علت دل درد را پیدا نموده و آن را بر اساس عامل بیماری تداوی نمود . تداوی کولیک حقیقی با خوراندن یک کیلوگرم مگنیزیم سلفات همراه با مقدار کافی آب صورت می گیرد وباید نصف این مقدار دوا را در روزهای بعد و بترتیب برای مدت چندن روز تجویز نمود . هم چنین باید برای تخفیف شدت درد از دوا های آرام بخش نیز استفاده کرد.